Mardin'de Kültür ve Sanat

 Mardin ili tarihsel süreç içinde Babiller, Asurlular, Hititler, Urartular, Persler, Selçuklular, Emeviler, Abbasiler, Anadolu Selçukluları, Artukoğulları ve Osmanlı İmparatorluğu Dönemlerinden beri bir yerleşim merkezi niteliğinde olması nedeniyle oldukça renkli bir kültürel yapıya sahiptir.  Yine aynı nedenle il oldukça fazla tarihi kalıntılarla bezenmiştir. Güneydoğu illerinin en eski şehri ve bir dinin doğuşu ve yayılış merkezi niteliğindeki Mardin ili turizm kaynakları ve doğal güzellikler açısından zengindir.

             İldeki önemli tarihi yapıtlar: Mardin Kalesi, Rabbat Kalesi, Dermetinen Kalesi, Zarzavan Kalesi, Savur Kalesi, Hafevantay Kalesi, Marin Kalesi, Aznavur Kalesi, Dara Kalesi, Kız Kalesi, Dara Harabeleri, Gırnavaz Harabeleri, Merdis Marin Harabeleri, çok sayıda tarihi medrese, hanlar, tarihi nitelikteki camiler, türbeler ve kiliselerdir.

- Başlıca Tarihi Yapılar

* Deyrulzafaran Manastırı: Mardin’in 5 km. dışında olup, büyük bir yapıttır. Süryanilerin tarihi ve dini değerleri arasından bu güne kadar ayakta kalan en önemli yapıtlardan biridir. 

* Mor Mihayel Kilisesi: 185 yılında inşaa edilmiştir. M.Ö’ye ait bölümleri mevcuttur. Mardin Merkez Yeniyol Caddesinin alt tarafındadır.

* Mardin Kalesi: Mardin’in simgesi durumundadır. 

* Sabancı Kent Müzesi: Mardin merkezde yer alan ve eski askeri kışla ve vergi dairesi olarak kullanılan yapı Sabancı ailesi tarafından restore edilerek kent müzesine çevrilmiştir. 

* Ulu Camii: Mardin merkezdeki camilerin en eskisidir. Artuklular zamanında inşa edilmiştir (1176). 

* Latifiye Camii: Mardin merkezde yer alan yapı, 1314 te Artukoğullarından Melik Salih ve Melik Muzafferin devlet adamlarından olan Abdullatif  Bin Abdullah tarafından yaptırılmıştır.

* Şehidiye Camii Ve Medresesi:  Mardin merkezde yer alan yapı 1214 tarihinde Melik Mansur Nasreddin Artuk Aslan tarafından yaptırılmıştır. Minare 1916 yılında Ermeni mimar Lole tarafında inşa edilmiştir. 

* Melik Mahmut Camii:  Savur Kapı Mahallesindedir. Artuklu Sultanı Melik Mahmut burada defnedildiğinden bu adı almıştır. 

* Hızır Camii: Mardin Kalesinde bulunmaktadır. Necmeddin İlgazi tarafından yapıldığı söylenmektedir. 

* Kasımiye Medresesi: Mardin merkezde bulunan en önemli eserlerden birisidir. Artuklu döneminde başlayıp Akkoyunlu döneminde bitmiştir (1469). Yapının El-Cezeri Bilim Müzesi olarak kullanılmasına yönelik çalışmalar sürmektedir. 

* Zinciriye Medresesi: 1385 yılında melik Necmeddin İsa Bin Muzaffer Davut Bin El Melik Salih tarafından yaptırılmıştır. Mardin merkezde yer alan medresenin yüksekte kurulmasının amacı rasathane olarakta kullanılmasıdır.

* Sitti Radiye (Hatuniye) Medresesi: Mardin merkez Gül Mahallesi’nde bulunan medrese 1177 yılında Kutbettin İlgazi’nin annesi Sıtti Radiye tarafından inşa ettirilmiştir.

* Tekke Camii Ve Şeyh Bekar Odaları: 1445 yılında Kasım Padişahın yeğeni İbrahim Tekye tarafından inşa ettirilen yapı Mardin merkez Gül Mahallesi’nde bulunmaktadır.

* Cihangir Bey Zaviyesi: Kasımiye Medresesi’nin yanında bulunmaktadır.

 El Sanatları

Eski çağlardan beri Gümüşçülük (Telkari),Taş İşlemeciliği, Demircilik, Bakırcılık, Kalaycılık, Kuyumculuk, İğne Oyası, Midyat El Nakışı, Tohum İğnesi, Yorgancılık, Oyacılık, Boyacılık (Sibbeğ), Dericilik (Dabbağ), Sabunculuk,  Dokumacılık, Şal ü Şapik (özel bir kumaş dokumasıdır), Kilimcilik, Halıcılık (Yün ve İpek), Semercilik, Keçecilik, Tahta  Oymacılığı (Kakmacılık), Sedef işlemeciliği, Halburculuk (Gürgen ağacı kullanılırdı), geçmişten günümüze kadar yapılan el sanatlarıdır.

Arkeolojik Eser Sayısı: 8.928

Etnografik Eser Sayısı: 1.748

Sikke Sayısı: 32.886

Toplam: 43.562

 

2010           1.222                             71.769                  72.991

2011           2.199                             67.589                  69.788

2012           1.900                             67.136                  69.036

2013           2.300                             75.852                  78.152

2014           202                                6.548                     6.750