Mutlak Butlan Nedir? Geçersiz Sayılan İşlemlerin Hukuki Sonuçları

Hukuk dünyasında geçersizlik halleri arasında en ağır yaptırımı olan “mutlak butlan” nedir? Hangi işlemler baştan itibaren hükümsüz sayılır ve bu işlemlerin taraflara etkisi ne olur? İşte mutlak butlan hakkında bilmeniz gerekenler…

Hukuk sistemimizde bir işlemin geçerli sayılabilmesi için belirli şekil ve esas kurallarına uygun olması gerekir. Ancak bazı işlemler, kanunun açıkça emredici hükümlerine aykırı olduğu için baştan itibaren geçersiz kabul edilir. Bu tür geçersizlik haline mutlak butlan adı verilir.

Peki mutlak butlan tam olarak ne anlama gelir?

Mutlak butlan, hukukta bir işlemin kurucu unsurlarındaki ağır bir eksiklik ya da yasaya açık aykırılık nedeniyle, işlem yapılmış olsa dahi baştan itibaren hiç doğmamış gibi kabul edilmesidir. Yani taraflar arasında bir sözleşme imzalanmış olsa bile, bu işlem hukuk düzeninde hiç var olmamış sayılır.

Mutlak butlanın sonuçları nelerdir?

• Bu tür işlemler kendiliğinden geçersizdir; iptal edilmesine gerek yoktur.

• Hâkim, taraflardan biri ileri sürmese bile mutlak butlanı kendiliğinden dikkate almak zorundadır.

• Geçersiz işlem sonucunda elde edilen menfaatlerin iadesi gerekir.

• Herkes (taraf olmayan üçüncü kişiler dâhil) bu geçersizliği ileri sürebilir.

Hangi işlemler mutlak butlanla sakatlanmış sayılır?

• Hukuka ve ahlaka aykırı sözleşmeler

• Kanunen yasaklanmış işlemler

• Kamu düzenini bozan anlaşmalar

• Fiil ehliyeti olmayan kişilerin yaptığı bazı işlemler

Sonuç olarak;

Mutlak butlan, yalnızca taraflar için değil, toplum düzeni için de önemli sonuçlar doğuran bir hukuki yaptırımdır. Bu nedenle bir sözleşme ya da hukuki işlem yapılmadan önce, geçerlilik şartlarının dikkatle incelenmesi gerekir. Aksi hâlde işlem, hiç yapılmamış sayılabilir ve taraflar ciddi sonuçlarla karşı karşıya kalabilir.