Ve Değirmen Dönerdi Lütfen Dokunmayın - Haldun Taner Kitap özeti, konusu ve incelemesi

Ve Değirmen Dönerdi Lütfen Dokunmayın kimin eseri? Ve Değirmen Dönerdi Lütfen Dokunmayın kitabının yazarı kimdir? Ve Değirmen Dönerdi Lütfen Dokunmayın konusu ve anafikri nedir? Ve Değirmen Dönerdi Lütfen Dokunmayın kitabı ne anlatıyor? Ve Değirmen Dönerdi Lütfen Dokunmayın kitabının yazarı Haldun Taner kimdir? İşte Ve Değirmen Dönerdi Lütfen Dokunmayın kitabı özeti, sözleri, yorumları ve incelemesi...

Kitap Künyesi

Yazar: Haldun Taner

Yayın Evi: Bilgi Yayınevi

İSBN: 9754942307

Sayfa Sayısı: 187

Ve Değirmen Dönerdi Lütfen Dokunmayın Ne Anlatıyor? Konusu, Ana Fikri, Özeti

HALDUN TANER / Bütün Oyunları dizisinin 5. kitabı, VE DEĞİRMEN DÖNERDİ / LÜTFEN DOKUNMAYIN adlı iki oyundan oluşuyor. VE DEĞİRMEN DÖNERDİ, TANER'in üçünü oyunudur. Ayşegül YÜKSEL'in deyişiyle, "toplumumuzda tutucu aile anlayışı içinde yoz bir olgu olarak değerlendirilen sanatçılıkla, sanat çevreleri tarafından tutuculuk olarak değerlenirilen aile bağları arasında bir denge kurmaya çalışan, bunu başardığı için de kişiliği yok olan bireyin öyküsüdür." LÜTFEN DOKUNMAYIN, TANER'in en ilginç oyunlarından biridir. Yine Ayşegül YÜKSEL'in değerlendirmesiyle, "Haldun Taner'in kavgayı ve düşmanlığı körükleyen bir tarih anlayışına karşı benimsediği insancıl, barışcıl yaklaşımı dile getirir." Her iki oyun da hala güncelliğini yitirmiştir. Çünkü 1991 Türkiyesinde hala bu oyunların benzerleri sahnelenmektedir.

Ve Değirmen Dönerdi Lütfen Dokunmayın Alıntıları - Sözleri

• Tarih, uykusu kaçan çocuklara söylenen bir ninniye benzer. Körpe beyinleri bir masala inandırmak hoş olmasa gerek. Kim bilir? Belki de daha sonraki yalanlara bir hazırlık kursu olarak düşünülmüştür.
• İki omuz üzerinde düşünmesini bilen başa onların da tahammülü yok.
• Tarihçi dediğiniz kim? Sizin, benim gibi etten, kemikten bir insan. Yani taraf tutan, olayları kendi vücut yapısının, yetişmesinin, şartlanmalarının, komplekslerinin, kin, sevgi ve kuyruk acılarının prizmasından gören bir hasta yaratık.
• Maskesiz duygularımızı ancak ölümden sonra açıklayabiliyoruz.
• BALTACI — Öyle bir dünyada yaşıyoruz ki, birine bir iyilik etsen, aceb bunda ne fayda me'mul eyledi ki diye teemmül eder. Bunu da şimdi herkes tıynetince tefsir edecek, kimi gaflet delalet diyecek, belki satıldı, rüşvet aldı diyenler çıkacak. Belki senin burada sabaha kadar kalışına başka niyetler yoranlar bile bulunacak. Aldırma Katerina. İcabı insaniyet elbette ki yaptığı her filin alkışını beklemek değildir. Sen demedin mi önce, asıl insanlık ne kaleler alıp bayrak donatmak, ne de aman isteyen düşmana bir tekme daha atmaktır. Asıl mertlik en olmayacak şartlar içinde bile, hiç anlaşılmayacağını, yanlış anlaşılacağını bile bile insanlık icabını yapmak, sonra da bunun encamına katlanmaktır.
• BALTACI - Yıldızlı bir gecede seninle beraber, içimizdeki o yıldızlarla akraba bir alemin farkına varmış olmak, bir ömürden de fazlaya değer. (Gülü ona uzatır.)
• OKTAY — İnsanlar inanmaya alıştıkları hükümlerden kolay kolay kopamazlar.
• - Adın ne? - Nasıl istersen. - Kimsin sen? - Senin istediğin.
• Ağaçların bile aptalı, akıllısı, onurlusu, vurdumduymazı, şahsiyetlisi, rastgelesi oluyor. Şahsiyetli ağaç telgraf direği olur. İnsanların sırlarına, kaderlerine katışır. Ya da vapur direği olur. Kıtalar görür, denizler aşar, türlü rüzgârlarda yıkanır. Bunlar miskin ağaçlar, budala kütükler bunlar. Bunlar yerlerinden memnun. Kaderlerine razı. Bunlar sade ışık kaparlar. Deniz rüzgârlarını keserler. Sonra da sabah akşam bu hallerine şükrederler.
• Resim benim hayatımdır dostum. Etime kemiğime işlemiş, hatta hayatımdan da üstün.
• O zamana kadar evlenmenin düşmanı idim. Sen de bilirsin. Büyük işler peşindeki insanların dağ başına çekilmiş keşişler gibi kendilerini yalnız ülkülerine vermeleri gerektiğine inanırdım. Doğru dedi. Ne var ki anlaşmış iki insanın dağ başına çekilmiş keşişlerden daha kuvvetli olacağına beni inandırdı.
• Ölümün yüzümü okşaması gerekmiş, dehamın anlaşılması için.
• Yaşamak güzel şey! Yaşamak, bir temmuz öğlesinde dalgalanan başak tarlaları, sabah saatinde taze çiçek kokusuna karışan yeni açmış bir gülün rayihası. Yaşamak, testi kokan bir bardak serin su, bir kadının güneşten yanmış kolunun üstündeki altın sarısı tüyler. Sonra gök kubbe, yıldızlar. Yaşamak yıldızlara doğru bir dağa tırmanmak, yükseldikçe bir vakitler bir şey sanılmış küçük tepeciklerin arkasındaki boşluğu fark etmek demek.
• Onuruna yapılan bir hakaret her basit insanı bile bir anda böyle şahlandırabilir. Bence asıl güç olan kahramanlık başka bir şey. Vurabilirsin, vurmuyorsun. Yok edebilmek elinde, bağışlıyorsun. Başucunda sana sunulan şan, şeref, ün, paye, hepsini elinin tersi ile itip sadece insanlığı seçiyorsun. İşte bunun için büyüksün.
• İyilik bazı insanı ezer, hatta kin dahi yarattığı vakidir.

Ve Değirmen Dönerdi Lütfen Dokunmayın İncelemesi - Şahsi Yorumlar

Ve değirmen dönerdi’yi daha çok sevdim. Anlaşılamayan sanatçı meselesi. Ailenin her üyesinin koltukta oturacağı yerlerin bile belli olduğu, denizi görmemek için servi ağaçlarının budanmadığı bir monotonluk. Özellikle perde sonlarındaki şakalar çok hoşuma gitti. Lütfen dokunmayın için ise bir tarih parodisi, düşüncesi denebilir. Baltacı - Katerina meselesi üzerinden tarihte olanları asla bilemeyeceğimiz, her tarih yazarının olaylara kendi menfaatleri çerçevesinden bakmasıyla hakikatın bulanıklaştığı ve nesiller sonunda hakikatten bambaşka bir şeyin ortaya çıktığı üzerinde görüşler mevcut. Aynı zamanda Baltacı’ya dair farklı, çağlar ve hanedanların kan hırsının ötesinden de bir bakış var. (Yusuf Atay)

Kitabın Yazarı Haldun Taner Kimdir?

Haldun Taner (d. 16 Mart 1915, İstanbul - ö. 7 Mayıs 1986 İstanbul), öykü, tiyatro ve kabare yazarı, öğretim üyesi ve gazeteci.

Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının önde gelen yazarlarından birisidir. Türkiye'de epik tiyatro türü ve kabare tiyatrosunun öncüsüdür.

1915 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. Babası Ahmet Selahaddin, Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı üyesi ve mütareke yıllarında yazıları, dersleri ve nutuklarıyla ülkenin bağımsızlığını savunmuş bir aydındır. Beş yaşında iken babasını kaybetti. Annesiyle birlikte büyükbabasının konağında yaşadı[1].

Vatana hizmeti geçenlerin ve şehit olanların çocuklarına tanınan haktan yararlanarak parasız yatılı olarak girdiği[1] Galatasaray Sultanisi'ndeki orta öğrenimini 1935 yılında tamamladı. Mezuniyetinden sonra devlet tarafından Heidelberg Üniversitesi'nde öğrenim görmek üzere Almanya’ya gönderildi. Siyasal Bilgiler alanındaki öğrenimini geçirdiği ağır tüberküloz nedeniyle 1938’de yarıda bıraktı ve yurda döndü. 1938-1942 yılları arasında Erenköy Sanatoryumunda tedavi gördü.

Yüksek öğrenimini 1950’de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Filolojisi Bölümü’nde tamamladı. 1950-54 yıllarında üniversitenin sanat tarihi kürsüsünde asistanlık yaptı.

Edebiyat yaşamına gençlik yıllarında yazdığı skeçlerle başladı. "Töhmet" adlı ilk öyküsü Yedigün dergisinde "Haldun Yağcıoğlu" takma ismiyle 1946'da yayınlandı. New York Herald Tribune Gazetesi'nin 1953'te İstanbul'da düzenlediği öykü yarışmasında "Şişhaneye Yağmur Yağıyordu" öyküsüyle birinci oldu. 1956'da Varlık Dergisi’nin araştırmasında yılın en beğenilen öykücüsü seçildi.

Asistanlığı sırasında yazdığı “Günün Adamı” oyunu, İstanbul Şehir Tiyatrosu’nda sahnelenmeden yasaklandı[2]. Asistanlığı bırakıp Viyana’ya tiyatro bilimi eğitimi için gitti. 1955-1957’de Max Reinhardt Tiyatro Akademisi’nde öğrenim gördü. Viyana’daki bazı tiyatrolarda reji asistanı olarak çalıştı. 1957'de tekrar Türkiye’ye döndü. İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsü'nde edebiyat ve sanat tarihi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi ile İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde tiyatro tarihi okuttu Bir yandan da Tercüman Gazetesi’nde (1952-1960) köşe yazıları yazmayı ve oyun yazarlığını sürdürdü.

1950’ler de oyun yazmaya başlayan ve tiyatrodaki ilk eserlerinde dramatik türün başarılı örneklerini veren Haldun Taner, ardından epik tiyatro denemelerine girişmişti. Türk Tiyatrosu’nda ki ilk epik tiyatro örneği olan "Keşanlı Ali Destanı" adlı oyunu ile dünya çapında tanındı. Bu oyun yurt dışında Almanya, İngiltere, Çekoslovakya, eski Yugoslavya'nın çeşitli kentlerinde oynandı. Atıf Yılmaz tarafından sinemaya aktarıldı (1964). Daha sonraki dönemlerde konularını güncel olaylardan alan siyasal-sosyal taşlamaların ağır bastığı oyunlar yazdı. Epik tiyatro ve kabarenin alanında verdiği yapıtlar çağdaş Türk tiyatrosunun klasikleri oldu. Eşsiz bir arı Türkçe kullanan Haldun Taner, Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının ve tiyatrosunun önde gelen yazarları arasına girdi.

Devekuşu Kabare'yi (1967), Bizim Tiyatro'yu, Tef Kabare Tiyatrosu'nu kurdu. Küçük Dergi'yi çıkardı. Fıkra yazarlığını 1973’ten itibaren Milliyet’te sürdürdü. Öyküleri ve yazıları Yedigün, Ülkü, Yücel, Varlık, Küçük Dergi, Yeni İnsan dergilerinde de yayınlandı.

Filme de alınan "Kaçak" (1955) ile "Dağlar Delisi Ferhat" (Lütfi Akad ve Orhan Kemal'le birlikte, 1957) adlı senaryoları sırasıyla Türk Film Dostları Derneği'nin senaryo ödülünü ve Basın-Yayın Senaryo Armağanı'nı kazandı. “Sancho'nun Sabah Yürüyüşü” (1969) ile Bordighera Uluslararası Mizah Festivali Öykü Ödülü'nü, tiyatro dalında da “Sersem Kocanın Kurnaz Karısı” (1971) oyunuyla 1972 Türk Dil Kurumu Tiyatro Ödülü'nü kazandı. Sedat Simavi Vakfı 1983 Edebiyat Ödülü'nü Pertev Naili Boratav'la paylaştı.

Milliyet Gazetesinde "Deve Kuşuna Mektuplar" başlığı altında haftalık köşe yazıları yazan Taner, güncel olayları değerlendirdiği bu yazılarda yaşadığı dönemin bir çeşit edebi belgeselini sundu.

Yazarlığının yanı sıra İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsünde ve Edebiyat Fakültesinde, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nde edebiyat, sanat tarihi ve tiyatro dersleri veren Haldun Taner, Milliyet Gazetesi yazarlığı yaparken 7 Mayıs 1986’da İstanbul’da hayatını yitirdi.

Adı, İstanbul Şehir Tiyatroları’nın Kadıköy’deki sahnesine verilmiştir. Bilgi Yayınevi, bütün eserlerini dizi halinde basmıştır. Milliyet gazetesi Haldun Taner anısına 1987’den beri her yıl Haldun Taner Öykü ödüllerini düzenlemektedir.

Haldun Taner Kitapları - Eserleri

• Keşanlı Ali Destanı
• Şişhane'ye Yağmur Yağıyordu
• On İkiye Bir Var
• Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım
• Ayışığında Çalışkur
• Yalıda Sabah

• Küçük Harfli Mutluluklar
• Sersem Kocanın Kurnaz Karısı
• Ayışığında Şamata
• Fazilet Eczanesi
• Vatan Kurtaran Şaban
• Sancho'nun Sabah Yürüyüşü
• Onikiye Bir Var - Sancho'nun Sabah Yürüyüşü - Gülerek Ölmek

• Yaşasın Demokrasi
• Çok Güzelsin Gitme Dur
• Ölürse Ten Ölür Canlar Ölesi Değil
• Eşeğin Gölgesi
• Tuş
• Günün Adamı - Dışardakiler
• Şişhane’ye Yağmur Yağıyordu - Ayışığında "Çalışkur"

• Kızıl Saçlı Amazon - Tuş
• Ve Değirmen Dönerdi Lütfen Dokunmayın
• Hak Dostum Diye Başlayalım Söze
• Konçinalar 50 Yaşında
• Çocuklar İçin Mitoloji
• Önce İnsan
• Koyma Akıl Oyma Akıl

• Berlin Mektupları
• Huzur Çıkmazı
• Yaz Boz Tahtası
• Düşsem Yollara Yollara
• Kızıl Saçlı Amazon - Yaşasın Demokrasi - Tuş
• Bütün Hikayeleri 3
• Yaz Boz Tahtası

• Keşanlı Ali Destanı - Sersem Kocanın Kurnaz Karısı
• Devekuşu'na Mektuplar
• Hikayeler - Yaşasın Demokrasi - Tuş - Şişhane'ye Yağmur Yağıyordu
• Hikayeler 2
• Günün Adamı

Haldun Taner Alıntıları - Sözleri

• Sanatçı milleti, yazar milleti, bu onur unutkanlıklarına ve yutturmacılarına karşı insanlığın en büyük panzehiridir. Geçmişte ya da bugün, yapılan, yapılagelmekte olan kaypaklıkları hatırlatarak, yansıtarak, vurgulayarak toplumsal işlevini yerine getirir. Sanatçılar toplumun acımasız, ödün vermeyen belleği olmalıdırlar. (Yaz Boz Tahtası)
• Eşeğin gölgesi diyorsun ya. Aslında eşek nedir o da bir zan, bir tasavvur, bir gölge değil mi? Esasen şu dünyadaki bütün varlıklar birer gölge değil mi? Bütün eserler de birer yankı değil mi? (Eşeğin Gölgesi)
• BALTACI — Öyle bir dünyada yaşıyoruz ki, birine bir iyilik etsen, aceb bunda ne fayda me'mul eyledi ki diye teemmül eder. Bunu da şimdi herkes tıynetince tefsir edecek, kimi gaflet delalet diyecek, belki satıldı, rüşvet aldı diyenler çıkacak. Belki senin burada sabaha kadar kalışına başka niyetler yoranlar bile bulunacak. Aldırma Katerina. İcabı insaniyet elbette ki yaptığı her filin alkışını beklemek değildir. Sen demedin mi önce, asıl insanlık ne kaleler alıp bayrak donatmak, ne de aman isteyen düşmana bir tekme daha atmaktır. Asıl mertlik en olmayacak şartlar içinde bile, hiç anlaşılmayacağını, yanlış anlaşılacağını bile bile insanlık icabını yapmak, sonra da bunun encamına katlanmaktır. (Ve Değirmen Dönerdi Lütfen Dokunmayın)
• Hayat pahalılaştı mı dostluklar ucuzlar. (Koyma Akıl Oyma Akıl)
• Ha denmez, efendim denir. (Keşanlı Ali Destanı)
• Türkiye, batının endüstri uygarlığına benzemeyen acayip bir ülkedir. Türkiye'de ekmeğini kazanmak, başındaki sekiz nüfusu insan altı bir seviyede de olsa besleyebilmek için, gece gündüz, yaz kış demeden, çalışan bir yoksul kitle vardır. Bunların çoğu fiziksel bitkinlik ve maddi olanaksızlık bakımından hafta sonu tatilinden yararlanacak durumda zaten değildir. Sömürü düzeninin kolpları ile büyük firmalar kurmuş , büyük vurgunlar vurmuş açıkgözler ise, filmlerde gördüğümüze benzeyen -kendi deyimleri ile- «Week-End» leri, kararnamenin lütfu olmadan da, haftanın her istedikleri günü istedikleri uzunlukta zaten alabilen mutlu bir azınlıktır. (Hak Dostum Diye Başlayalım Söze)

• "İş yapan eller kirli olmaz evladım. En temiz eller onlardır." (Ölürse Ten Ölür Canlar Ölesi Değil)
• Gerçek kim, biz kim? Ben gerçeği neye benzetirim bilir misin? Güneşe... İkisi de bakanın gözünü yaşartır da onun için... (Huzur Çıkmazı)
• İnsan değil miyiz, kudretliyi çekemez, düşmüş olanı bize benzediği için severiz. (Konçinalar 50 Yaşında)
• Hâsılı ne söyledikse kâr etmedi. Şuna inandım ki, dünyanın en güç işi, laf anlamayana laf anlatmaya çalışmakmış. (Şişhane’ye Yağmur Yağıyordu - Ayışığında "Çalışkur")
• "Peki" dedim, "ya Andon?" Arsız arsız güldü: "Andon'un yüzüğünü dün sabah yolladım" dedi. "Onu zaten sevmezdim. Sadece acırdım." "Asıl şimdi acınacak halde. Kendine bir fenalık yapabilir." "Ne yapalım bey'im" dedi. "L'amour est plus fort que la mort*." —Haspanın Fransızcası da vardır.— *: Aşk, ölümden daha güçlüdür. (Yaşasın Demokrasi)
• Hayatınız hakkında büyük bir karar almak, geri dönülmeyecek önemli bir adım atmak üzere misiniz? Yolculuğa çıkınız. (Düşsem Yollara Yollara)
• kadın kısmı teselli etmesini daha iyi bilirdi. (Tuş)

• Kimi emir olmuş sarayda Kimi şeyh geçinir tekkede Kiminin eli işde gözü oynaşta (Eşeğin Gölgesi)
• Kahramanları hep o üst tabaka insanlardı. Ve de aylaktılar. Bir ödevin peşinde koşmayan, dünyada bir işi üstlenmemiş olan insanlardı. Almanların “Musse” dediği başıboşluk, kopukluk, aylaklık elbet bazı düşünce ve duyguları enine boyuna geliştirmeye elverişli bir zaman lüksüdür. Ama bunu bulmak kaç fâniye nasip olur! (Ölürse Ten Ölür Canlar Ölesi Değil)
• Pek muhterem Kadı Efendi Hazretleri, karşınızdaki adam bir gölge karaborsacısıdır. Bir muhtekirdir. Muhakemeniz kendisine bu görüşünde hak verecek olursa yarın bir gölge stokçusu bile olabilir. Bedavaya ucuza kapattığı gölgeleri talep yükselince dışarıya sürebilir. (Eşeğin Gölgesi)
• Seyirci ne kadar ağlarsa filmcinin yüzü o kadar güler. (Ayışığında Çalışkur)
• ... Evet böyle yazmışım. Çünkü her yaşadığımız dakika önce yaşadıklarımızın birikimini, sonra yaşayacaklarımızında tohumlarını içerir. Her geçen dakika biriciktir. Geri gelmez. İyi ve yoğun yaşanan bir dakikada sonsuzluktan bir renk vardır. Yaşamı, kuru taşlar serpili çamurlu bir yol olarak görenler, ancak taştan taşa sıçrayabilmek kaygısı ile, seke seke, yarım ve ham bir hayat yaşarlar. İnsanların çoğunluğu, anları, haftaları, ayları, yılları bir yerlere varmak için köprü olarak kullanıyor. Oysa her an başlı başına bir amaçtır. (Yaz Boz Tahtası)
• Bizde ne asil sınıfı, ne de burjuvazi vardır. Tarihimiz hep halktan yetişmiş vezirler, sadrazamlar, kumandanlar, ulema ve şuara ile doludur. (Alçak sesle) Hatta padişahlarımızın asaleti bile çok su götürür. Ana tarafından köklerini kazısan ya Kafkasyalı bir esircinin ya da Makedonyalı bir at hırsızının kızı çıkar. (Sersem Kocanın Kurnaz Karısı)
• "Çiçek kokulu bir rüzgâr alay eder gibi kravatımı uçuruyor. Benim nasibim böyle zaten... Ben ne vakit bir şeye el atsam, ne zaman hoşuma giden bir şarkı dinlemeye kalksam, çat... Hemen düğmeyi kapayan bir el çıkmıştır muhakkak." (Kızıl Saçlı Amazon - Yaşasın Demokrasi - Tuş)