Dini Tebliğ Esasları

Kur’an-ı Kerim’de geçen kıssaların çoğu peygamberlerin başından geçmiş olaylardır. Kur’an peygamberlerden söz ederken onların, dine insanları davet ederken takip ettikleri ilkeleri de zikretmektedir. Şöyle ki:

1. Allah’ın vahyini olduğu gibi tebliğ eder; ne eksiltir, ne de çoğaltırlardı. İnansın diye eğip bükerek muhatabın hoşuna gidecek şeyler söylemezlerdi. Zira din Allah’ındır ve kimsenin onu eğip bükmeye hakkı ve yetkisi yoktur. Dini muhatabın hoşuna gidecek şekilde eğip bükmemeleri dini anlatırken önceliklerinin olmadığı anlamına gelmez. 

2. Dini insanlara tebliğ etmenin karşılığında insanlardan maddi veya manevi menfaat peşinde koşmaz; görevlerini yapmanın karşılığını Allah’tan beklerlerdi.

3. Ellerinde ne denli imkân olursa olsun, inanmaları konusunda insanlara baskı yapmazlardı. Yeri geldiğinde cehennemle korkuturlardı ama dünyevi bir ceza ile korkutmazlardı. Sevdirmek ve müjdelemek davetlerinde öncelikli yer alırdı. 

4. Basiret üzere insanları dine davet ederlerdi:

“De ki: İşte bu benim yolumdur. Ben Allah’a çağırıyorum, ben ve bana uyanlar basiret üzere bu yola çağırıyoruz.” (12 Yusuf 108).

Müfessir Zamahşeri, basiret kelimesini apaçık delil, rastgele olmayan gibi ifadelerle açıklamaktadır. Buna göre basiret üzere davet etmek; neye davet ettiğini, kimi davet ettiğini ve nasıl davet edeceğini bilmektir. Dini ilk elden bilen ve onu uygulayan peygamberlerin kendileridir. Davet ettiği kimseyi veya kimseleri bilmenin arasında, o kimselerin hayat görüşlerini bilmek de vardır.

Müfessirlerimiz ilk dönemlerde dinin tamamını mükemmel bir şekilde bilmeyen kimsenin dine davet etmesinin caiz olmadığını söylerlerdi. Zamanla bu evsafta kimselerin çok azaldığını görünce kişi hangi dini konuyu muhatabına anlatacaksa o konuyu mükemmel şekilde bilmesinin şart olduğunu söylemişlerdir.

5. Dine davette temel malzeme kendilerine indirilen vahiy idi. Mesela Peygamberimize şöyle denilmektedir.

“De ki: ‘Benimle sizin aranızda Allah şahittir ki bu Kur’an bana vahyolundu ki sizi ve ulaştığı herkesi onunla uyarayım.” (6 Enam19).

Savaş peygamberlerin dine davet yolları arasında mıdır? Bu konuyu inşallah haftaya ele alacağız.