Ergenlik Döneminde Beslenme

Çocukluk
çağında sağlıklı beslenme, normal büyüme ve gelişmeyi sağlamada ve diyetle
ilişkili kronik hastalık risklerini azaltmada önemli rol oynamaktadır. Bu
dönemde büyümede ani bir artışın olması besin ve enerji ihtiyacını arttırmaktadır.
Çocuklar büyüdükçe yeme alışkanlıklarında değişiklikler olmaktadır. Ergenlikte
ebeveyn otoritesine bağımlılıktan bağımsızlığa geçiş olması gıda tercihini ve
tüketimini etkilemektedir. Günümüzde ergenlerin diyet alışkanlıklarına
bakıldığında büyük bir kısmının düzenli olarak kahvaltı yapmadığı
görülmektedir. Sağlıklı bir diyetin ana öğünü olan kahvaltı zaman yokluğu,
erken okul aktiviteleri, kilo endişesi ve sabahları aç hissetmeme gibi
nedenlerle atlanmaktadır. Özellikle kilo kontrolü için yapılan bu öğün atlama
aksine kilo alımına yol açmaktadır. Kahvaltı yapmayan çocuk ve ergenlerde vücut
kitle indeksi kahvaltı yapanlara göre daha yüksek bulunmuştur. Kahvaltının
atlanması ayrıca okul performansını ve yaşam kalitesini etkilemekte, kahvaltı yapanlarda
matematik derecelerinde artma ve psikososyal problemlerde azalma görülmektedir.
Ergenlerde öğün atlamanın yanı sıra ev dışında hazırlanmış gıdaların ve
atıştırmalıkların tüketiminde de artış mevcuttur. Hamburger, pizza, patates
kızartması gibi “fast food” türü gıdalar (yağlı, enerjisi yüksek, tuzlu,
baharatlı) ve şekerli içeceklerin tüketimi artarken süt ve süt ürünleri ile
meyve ve sebze tüketiminde azalma görülmektedir. Bu tip beslenme ile doymuş
yağ, trans yağ, kolesterol, şeker ve tuz alımı artmakta, kalsiyum, demir,
çinko, potasyum, vitamin A, C, D, folik asit ve lif alımı azalmaktadır. Aile
ile birlikte yenilen yemekler ise çocukların daha kaliteli ve sağlıklı
beslenmesini, daha fazla meyve, sebze ve tam buğday ürünlerinin tüketilmesini
sağlamaktadır. Sağlıklı bir beslenme için diyette olması gereken besin
grupları; tahıllar, sebze, meyve ve kuru baklagiller, süt ve süt ürünleri, et,
tavuk, yumurta ve balık ile yağ ve yağ asitleridir. Yeterli ve dengeli bir
diyet hazırlanırken yağ, karbonhidrat ve proteinden gelen enerji oranlarına
dikkat edilmelidir.
Beslenme
önerileri
·
Ekmek ve tahıl ürünlerinde tam buğday
ürünleri tercih edilmelidir. (B vitaminleri, magnezyum, demir, lif ve protein
kaynağı)
·
Süt ve süt ürünlerinin tüketimi yaş,
büyüme hızına ve enerji ihtiyacı göre karşılanmalıdır. (Kalsiyum, vitamin ve
protein kaynağı)
·
Günlük sebze ve meyve tüketilmeli, meyve
suyu olarak tüketim sınırlandırılmalıdır.
·
Et ve et ürünleri yağsız olmalıdır. (B
vitaminleri, demir, çinko ve yüksek kaliteli protein kaynağı)
·
Balık haftada 2 kez tüketilmelidir.
(iyot ve omega-3 yağ asidi kaynağı)
·
Doymuş yağ, trans yağ ve kolesterol
alımı düşük tutulmalıdır.
·
Tuz alımı ile şekerli içecek gıdaların
alımı azaltılmalıdır. (Yüksek kalorili, besin değeri düşük olan gıdalar; tuzlu
atıştırmalıklar pasta, kurabiye, kızartılmış ürünler gibi)
·
Yeterli protein, vitamin, mineral ve lif
alımı için değişik ve farklı türden gıdaların tüketilmesi sağlanmalıdır.
·
Yemekler mümkün olduğunca belli
saatlerde ve hep birlikte aile ortamı içinde yenmelidir.
·
Boya göre normal vücut ağırlığının
korunması için yeterli fiziksel aktivite yapılmalıdır.
·
Okullarda tüm ergenler için beslenme
eğitimi verilmeli, okul yemekleri ve atıştırmalıkları uygun özellikte olması
sağlanmalıdır.
Serdar Özgün
21.09.2020 / 16:44Çok yararlı bir konu.. Teşekkürler..