Kürtçe Ezan

Seçimler yaklaştıkça Kürtlerin yaptığı her şey seçimle ilişkilendiriliyor. Bunlardan biri de en çok ses ve tepki çeken Kürtçe ezandır. Aslında Kürtlerin hangi dili konuştuklarının bir önem arz etmediği bu dönemde ezanın Kürtçe okunmasının sorun çıkarması sadece bir dil sorunu veya dini sorun olmamasından kaynaklanıyor.

Kürtçe özgür olmaktan çok “yasak olamayan bir dil” haline geldiği tarihten beri bir türlü hayatın her noktasında kendini gösteremedi. Çünkü bir dil ancak bir bütün olarak var olabilir. Toplumun tüm tabakaları bir dile sarılmadığı müddetçe o dil hayata geçmez. Dolayısıyla sokakta veya evde izin verilen bir dil ancak sokaktaki veya evdeki ihtiyacı karşılayabilecek kapasitededir. Bu aslında üstü kapalı bir yasaklamadır çünkü bir dil yalnızca bir tek yerde bile konuşulamıyorsa orada özgürlükten bahsetmek mümkün değildir.

Bu yüzden Kürtlerin Kürtçeyi geçerli bir dil haline getirebilmeleri için bu işe başından sarılmaları uygun düşmektedir ve Kürtler dine düşkün bir millet olduğundan en doğru ve verimli yer olan camiden başlamaları doğaldır çünkü Kürtçe camiye girmedikçe hayatın her yerine girmez. Minareden okunan Kürtçe ezan, camide namazdan sonra yapılacak Kürtçe tesbihat, Kürtçe dua, Kürtçe vaaz ve Kürtçe hutbe Kürtçenin Kürdün hem kalbinde hem de kafasında pekişecek ve bu sayede Kürtçenin dilin genişleme süreci önemli bir biçimde hızlanacaktır.

Daha önce Türkler bunu yaptı ve bu sayede önemli bir başarıya imza attılar. Diyanet İşleri Başkanlığı'nın 18 Temmuz 1932 tarihli bir genelgesiyle ezanın yalnızca Türkçe okunmasına karar verildi ve bu karar uyarınca Fatih Camisinde Hafız Rıfat tarafından ilk Türkçe ezan okundu ve bu 16 Haziran 1950’ye kadar devam etti. Bu tarihte yeni bir kanunla ezanın okunmasında kullanılacak dil serbest bırakıldı. 18 boyunca mütedeyyin Kürtler dâhil tüm Anadolu halklarının kulağı Türkçeye alıştırıldı. 18 yıl boyunca minareden gelen Türkçe ezan, ve imamın Türkçe hutbesi Türkçeyi pekiştirdi.

Şimdi gazetelerin boy boy Kürtçe ezana tepkisi aslında dini kaygılardan çok milli kaygılara dayanmaktadır. Kürtçenin daha önce doğru dürüst hayata geçirilmesini kanunla ve nizamla engelleyebilenler bu defa Kürtçenin kanuna takılmadan hayatın merkezine alınmasına itiraz edememeleri onların kirli saldırılara sevk etmektedir, çünkü kimse Kürtçenin lehine olacak devrim niteliğinde böylesi bir hareketi caminin içinden beklemiyordu ve bu yüzden mevcut kanunlarda da bunu engelleyebilecek bir şey öngörülmemişti.

Bu bağlamda ben Kürtçe ezanı Kürt’ün dini yorumlama hakkı ve Kürtçenin ihyası çerçevesinde doğru bulup Kürtçe ezanı sizinle paylaşıyorum.

Allahu ekber - Xwedê (yê herî) mezin e

Eşhedu en la ilahe illallah - Ez şehadetî dikim ku ji bilî Xwedê qet xudayekî din tune

Eşhedu enne Muhammaden rasulallah - Ez şehadetî dikim ku Mihemmed resûlê Xwedê ye

Heyya 'ala al-selah - Weren nimêjê

Hayya 'ala al-felah - Weren xilasbûnê

Allahu ekber - Xwedê (yê herî) mezin e

La ilahe illallah - Ji bilî Xwedê qet xudayekî din tune