Öz-Şefkatli Olmak

Öz şefkatli bireylerin yaşamdan daha çok doyum aldıkları ve öz şefkatin depresyon, kaygı, stres gibi olumsuz duygu durumlarına karşı önleyici ve iyileştirici bir görev üstlenmektedir.

İnsan yaşamı boyunca pek çok olumsuz durumla veya zorlukla karşı karşıya gelmektedir. Bireyin bu olumsuzluklar karşısında sağduyulu olabilmesi adına öz-şefkatin önemi oldukça büyüktür. Diğer bir deyişle öz şefkat; bireyin olumsuz durumlar karşısında sağlıklı ve güçlü durabilmesinin temel koşullarındandır. Öz şefkatli bireylerin yaşamdan daha çok doyum aldıkları ve öz şefkatin depresyon, kaygı, stres gibi olumsuz duygu durumlarına karşı önleyici ve iyileştirici bir görev üstlendiği bilinmektedir. Öz-şefkat kavramını anlayabilmek için öncelikle “şefkat” kavramının ne anlama geldiğini bilmek gerekmektedir.

Şefkat, bireyin merhamet etme, acıma yeteneğinden gelen bir duygudur. Başkasının acısını fark edebilen ve bu acıyı paylaşabilen kişide şefkat duygusu gelişmektedir. Daha geniş bir tanımla şefkat, insanların eylemlerini ve düşüncelerini hatalı olarak değerlendirmek yerine insanların hayatında zorlukların olabileceğini, insanın elinde olmayan veya kontrol etmesinin son derece zor olduğu durumlar yaşayabileceğini, her insanın aynı şartlara sahip olamayacağını düşünerek katı ve acımasız yargılardan kaçınmamıza yarayan bir duygudur.

Öz-şefkat ise kelime olarak, “benlik” anlamına gelen “öz” ve “merhamet etmek, acımak” anlamına gelen şefkat sözcüğünün birleşiminden oluşmakta ve kişinin kendisine merhamet etmesi anlamına gelmektedir. Kişinin  başarısızlık, yetersizlik yaşadığı durumlarda kendisine karşı göstermiş olduğu benzer davranış  biçimlerini içermektedir. Öz-şefkat, kişinin kendi kendisiyle  iyi bir dost olma becerisine sahip olmasıdır. Bunun ne demek olduğunu anlayabilmek için zor bir zamandan geçerken kendinize nasıl davrandığınızla zor bir zamandan geçen bir sevdiğinize nasıl davrandığınızı karşılaştırmayı deneyebilirsiniz. Bu noktadan yola çıkarak öz-şefkat, kişinin kendi olumsuz deneyimleri karşısında duygularına açık ve duyarlı olmasını, bu deneyimlerden doğan acıyı azaltma istekliliğini ve kendisine sevecenlikle yaklaşmasını içerir.

ÖZ-ŞEFKATE SAHİP BİREYLERİN BAZI ÖZELLİKLERİ:

• Öz-şefkate sahip bireyler, her şeyi kontrol etmenin mümkün olmadığını, hayatta zorluklar ve talihsizlikler olabileceğini, yaşadığı durumlar sebebiyle kendisini suçlamamayı ve cezalandırmamayı bilen kişilerdir.
• Öz-şefkatli bireyler, yaşadıkları olumsuz duygu ve deneyimlerini bastırmadan, inkâr etmeden ve bu deneyimlerin kalıcı olmadığını bilerek yaşamlarını sürdürmektedirler.
• Öz-şefkatli bireyler kendi yıkıcı düşünce ve duygu tuzaklarından kurtularak öz saygılarını pekiştirdikleri gibi depresyon ve kaygılarını da azaltmaktadırlar.
• Öz-şefkatli bireyler benzer duyguları yaşayan başkalarına karşı diğer insanlara göre daha empatik yaklaşabilmektedirler

ÖZ-ŞEFKATLE İLGİLİ YANLIŞ İNANIŞLAR:

- Kendine şefkat, kendine acımanın bir biçimidir: Araştırmalar, kendine şefkatli insanların, işlerin ne kadar kötü olduğu konusunda kendine acıyan düşüncelerle yutulma olasılıklarının daha düşük olduğunu gösteriyor.

- Öz-şefkat her zaman iyi hissetmeyi hedefler: Öz-şefkat aslında her zaman iyi hissetmeyi hedeflemez aksine ilk başlarda bu beceriyi edinmek yabancı, korkutucu veya zor gelebilir.

- Kendine şefkat zayıflık demektir: Başarılı bir şekilde başa çıkma yeteneğinizi belirleyen, sadece hayatta karşılaştığınız şey değil, gidişat zorlaştığında kendinizle nasıl ilişki kurduğunuzdur. Kendinizle kurduğunuz ilişkinin iyi oluşu başa çıkma gücünüzü arttırır.

- Kendine şefkat bencilliktir: öz şefkat bencillik, narsizm ve hataları görmezden gelmenin aksine bireylerin duygu ve düşünceleriyle ilgili farkındalık kazanarak hatalarını telafi etmelerini içermektedir.

Kendinize dönüp öz-şefkatinizle ilgili bir değerlendirmede bulunmak için herhangi bir yakınınızın zorlu bir süreçten geçtiğini düşünün ve sizin ona bu durumda nasıl yaklaşacağınızı değerlendirin. Aynı şekilde sizin bir şekilde acı çektiğiniz bir zamanı getirin aklınıza. Belki siz de bir konuda başarısız oldunuz, bir kayıp yaşadınız, kötü bir haber aldınız, işler dilediğiniz gibi gitmedi.

Bu gibi durumlarda genelde kendinize nasıl davranırsınız?

Neler söylersiniz?

Kendinizle nasıl bir tonda konuşur, nasıl yaklaşırsınız?

İşte öz-şefkat, kişinin kendine de sevdiği birine davrandığı şekilde davranmasıdır. Kişinin kendine de ihtiyacı olan desteği, anlayışı ve şefkati göstermesidir. Kendinize çoğunlukla olumsuz yargı ve eleştirilerle yaklaşmadan, kendinize cezalandırıcı bir tutum sergilemediğinizde, zorlu olay ve yaşantıları sadece kendinize indirgemediğinizde, acı verici duygu ve düşünceleri olduğundan daha büyük boyutlarda görmediğinizde, kendinize karşı bilinçli bir farkındalık zemini oluşturabildiğinizde öz-şefkat konusunda gelişmiş sayılabilirsiniz. Özellikle zorlu yaşantılarınızda kendinize karşı şefkatinizi geliştirmek veya kendinize şefkatli davranmayı deneyebilmek için şu soruyu kullanabilirsiniz.

“Bu zor anda kendime nasıl destek olabilirim ?”