Koronadan Sonra Görülen MIS-A ve MIS-C Sendromu Nedir?

Koronavirüs geçiren çocuklarda görülen MIS-C sendromu ailelerde tedirginlik yaratırken, uzmanlar şimdi de erişkinleri uyardı. Korona geçirdikten birkaç ay sonra ortaya çıkabilen MIS-A sendromunun; yüksek ateş, tansiyon düşüklüğü, halsizlik ve ishal belirtileriyle ortaya çıktığını söyledi ve mutlaka hekime başvurulması gerektiği belirtildi.

MIS-C SENDROMU NEDİR?

MIS-C hastalığı koronavirüs enfeksiyonu geçirdikten 4-6 hafta sonra çocuklarda ortaya çıkıyor. Belirgin şekilde yüksek ateş, birçok organda fonksiyon bozuklukları ve yüksek inflamasyon markerları ile seyrediyor. Nedeni tam bilinmeyen hastalığın altında otoimmün etiyoloji olabileceği düşünülüyor. Bu çocuklarda yüksek ateş, şiddetli karın ağrısı, boğaz ağrısı, kusma, ishal, baş ağrısı, belirgin şekilde yorgunluk, halsizlik, bilinçte bozulma görülüyor. Aynı zamanda hastaların kan değerlerinde inflamasyon belirteçleri dediğimiz parametrelerde (CRP, Ferritin gibi) ciddi yükseklikler oluyor.

Hastalık koronavirüs hastalığı sırasında görülen sitokin fırtınası dediğimiz durumdan da bazı özellikleri ile ayrılıyor. Artık herkesin bildiği gibi koronavirüs enfeksiyonunda kandaki lenfosit sayıları düşüyor ama MIS-C olgularında lenfositlerdeki düşüklük çok daha belirgin oluyor. Ayrıca hastalık ‘Kawasaki Sendromu’na da benziyor fakat ondan da görülme yaşının daha büyük çocuklarda da olması ile ayrılıyor.

MIS-A SENDROMU NEDİR?

Prof. Dr. Yavuz, "Çok nadiren de olsa Covid geçirdikten sonra erişkinlerde de ilk olarak çocuklarda tanımlanan Multisistem Inflamatuar Sendrom (MIS-C) benzeri tablo görülebiliyor. MIS-A olarak tanımlanan bu hastalığın şimdilik çok nadir olduğunu özellikle belirtmek isterim. Ancak Covid geçirdikten birkaç ay sonra yüksek ateş, halsizlik, tansiyon düşüklüğü gibi belirtiler görülebiliyor ve vücutta birçok yeri etkileyebiliyor. Zamanında tedavi edilmezse ağırlaşabiliyor. Bu nedenle bu sendromun da bilinmesinde fayda var" dedi. Şu andaki bilgilerle nedeninin tam olarak açıklanamadığına da işaret eden Prof. Dr. Yavuz, "Covid'i ağır ya da hafif geçirmiş olması fark etmiyor. Genelde çok yaşlılarda da görmüyoruz. Daha genç yaş grubundaki hastalarda görüyoruz. Hafif de olsa Covid geçirdikten birkaç ay sonra çok yüksek ateş, aşırı inflamatuar yanıt dediğimiz inflamatuar parametrelerinin artmış olduğu, ishalin de eşlik edebildiği hastalar. Çünkü gastrointestinal sistem de (sindirim sistemi) etkilenebiliyor bu hastalıktan. Bazılarında ise kalp etkilenebiliyor" şeklinde konuştu.

MIS-A SENDROMU BELİRTİLERİ NELERDİR?

Yüksek ateşin yanı sıra halsizlik ve tansiyon düşüklüğünün en önemli belirtiler arasında yer aldığını da belirten Prof. Dr. Yavuz, sözlerini şöyle sürdürdü: "Covid geçirdikten sonra bu belirtileri olan kişilerin mutlaka hekime başvurması gerekiyor. Çünkü tedavi gerektiren bir hastalık bu. Nedeni konusunda çok yoğun çalışmalar halen devam ediyor. Ama sadece çocuklarda olduğu düşünülüyordu, şu anda erişkinlerde de olduğunu biliyoruz. Tedavide ise artmış inflamasyon yanıtın baskılanması, kontrol altına alınması hedefleniyor. Onun için de pek çok ilaç seçeneğimiz var. Antiinflamatuar ilaçlar başta geliyor. Ayrıca IVIG gibi (damar içi imminoglobülin tedavisi) seçeneklerimiz de var. Çocuk hastalarda da zaten IVIG kullanılıyor."

SENDROMLARA KARŞI DİKKAT ETMELİYİZ?

İlk olarak İngiltere'de tanımlanan ve koronavirüs geçiren çocuklarda hastalıktan bir süre sonra aşırı inflamatuar yanıt sonucu ciddi tablolara yol açabilen MIS-C sendromunun bir benzerinin yetişkinlerde de görülebildiği saptandı.

Ekim ayında ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi CDC tarafından erişkinlerde de tanımlanan ve ABD ile İngiltere'deki 21-50 yaş arası 16 hastadaki bulguların ayrıntılı olarak tarif edildiği "Multisistem Inflamatuar Sendrom" MIS-A vakalarına kendi hastanelerinde rastladıklarını söyleyen Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, şimdilik hastalığın çok yaygın olmadığını ve tedavi edilen hastaların sorunsuz iyileştiğinin altını çizdi.

"NADİR OLSA DA ERİŞKİNLERDE DE GÖRÜLEBİLİYOR"

Prof. Dr. Yavuz, "Çok nadiren de olsa koronavirüs geçirdikten sonra erişkinlerde de ilk olarak çocuklarda tanımlanan Multisistem Inflamatuar Sendrom (MIS-C) benzeri tablo görülebiliyor. MIS-A olarak tanımlanan bu hastalığın şimdilik çok nadir olduğunu özellikle belirtmek isterim. Ancak koronavirüs geçirdikten birkaç ay sonra yüksek ateş, halsizlik, tansiyon düşüklüğü gibi belirtiler görülebiliyor ve vücutta birçok yeri etkileyebiliyor. Zamanında tedavi edilmezse ağırlaşabiliyor. Bu nedenle bu sendromun da bilinmesinde fayda var" dedi.

"SİNDİRİM SİSTEMİ ETKİLENEBİLİYOR"

Şu andaki bilgilerle nedeninin tam olarak açıklanamadığına da işaret eden Prof. Dr. Yavuz, "Koronavirüsü ağır ya da hafif geçirmiş olması fark etmiyor. Genelde çok yaşlılarda da görmüyoruz. Daha genç yaş grubundaki hastalarda görüyoruz. Hafif de olsa koronavirüs geçirdikten birkaç ay sonra çok yüksek ateş, aşırı inflamatuar yanıt dediğimiz inflamatuar parametrelerinin artmış olduğu, ishalin de eşlik edebildiği hastalar. Çünkü gastrointestinal sistem de (sindirim sistemi) etkilenebiliyor bu hastalıktan. Bazılarında ise kalp etkilenebiliyor" şeklinde konuştu.

"BU BELİRTİLERİ OLAN KİŞİLERİN HEKİME BAŞVURMASI GEREKİYOR"

Yüksek ateşin yanı sıra halsizlik ve tansiyon düşüklüğünün en önemli belirtiler arasında yer aldığını da belirten Prof. Dr. Yavuz, sözlerini şöyle sürdürdü: "Koranavirüs geçirdikten sonra bu belirtileri olan kişilerin mutlaka hekime başvurması gerekiyor. Çünkü tedavi gerektiren bir hastalık bu. Nedeni konusunda çok yoğun çalışmalar halen devam ediyor. Ama sadece çocuklarda olduğu düşünülüyordu, şu anda erişkinlerde de olduğunu biliyoruz. Tedavide ise artmış inflamasyon yanıtın baskılanması, kontrol altına alınması hedefleniyor. Onun için de pek çok ilaç seçeneğimiz var. Antiinflamatuar ilaçlar başta geliyor. Ayrıca IVIG gibi (damar içi imminoglobülin tedavisi) seçeneklerimiz de var. Çocuk hastalarda da zaten IVIG kullanılıyor."

"KALBE VE KARACİĞERE ZARAR VEREBİLİYOR"

"Şu ana kadar gördüğümüz vakalar da kısa süre içerisinde toparladı ve iyileşti" diyen Prof. Dr. Yavuz, sözlerini şöyle noktaladı: "O kadar az vaka tanımlandı ki, genelleme yapmak gerçekten çok zor. Ama koronavirüsten iyileştikten birkaç ay sonra ortaya çıkabiliyor, diyebiliriz. Koronavirüs sonrası sendromlardan biri olarak bu da literatürde yerini aldı. Koronavirüs geçirip iyileştikten sonra artmış inflamatuar yanıt oluyor. Büyük olasılıkla koronavirüse karşı oluşan antikor yanıtının tetiklediği bir durum. Kalbe zarar verebiliyor, karaciğere zarar verebiliyor hastalık. O yüzden de bu belirtileri olanların hekime başvurması, tedavide inflamasyonun baskılanması ile organların korunmasını sağlıyor."