Kültürel Turizmin Parlayan Yıldızı: Mardin Turları Yoğun İlgi Görüyor

Türkiye’nin kültür turizmi başkentlerinden biri haline gelen Mardin, son yıllarda gerek tarihi dokusu gerekse kültürel zenginliğiyle turistlerin yoğun ilgisini çekiyor. Özellikle “Mardin turları” arayan gezginlerin uğrak noktası haline gelen şehir, kültürel turizmin en gözde destinasyonlarından biri olarak öne çıkıyor.

Turizm, pek çok amaca yönelik olarak gerçekleşebilen bir faaliyettir. Turistik bir ziyaret deniz, kum, güneş için olabileceği gibi; sağlık, inanç, kültür veya sanat gibi pek çok farklı amaçla da gerçekleşebilir. Ülkemizde turizm dendiğinde akla masmavi suları ve eşsiz doğal güzellikleri ile Ege ve Akdeniz bölgesindeki şehirler gelmektedir. Bununla beraber Türkiye, kültürel anlamda büyük değere sahip pek çok şehri de barındırmaktadır. İstanbul bu noktada her yıl, tek başına, dünyanın her yerinden milyonlarca insanı kendine çekmektedir. Kapadokya ise özellikle 1970'lerden bu yana İstanbul'dan sonra Türkiye'nin kültür turizm başkentlerinden biri haline gelmiştir. Peki Mardin bu süreçte nasıl bir noktada konumlanmıştır?

Özellikle 2000'li yıllardan sonra Mardin turu, kültürel ve mimari dokusuyla başta yerli turistler olmak üzere dünyanın farklı yerlerinden pek çok insanın dikkatini çekmeye başlamıştır. Bakıldığı zaman bu kadim şehir, 21. yüzyılda pek çok farklı dilin ve inancın bir arada yaşatılabildiği eşsiz şiirlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır.

 Özellikle 2000'li yıllardan sonra Mardin turu, kültürel ve mimari dokusuyla başta yerli turistler olmak üzere dünyanın farklı yerlerinden pek çok insanın dikkatini çekmeye başlamıştır. Bakıldığı zaman bu kadim şehir, 21. yüzyılda pek çok farklı dilin ve inancın bir arada yaşatılabildiği eşsiz şiirlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. 

Mardin mimari açıdan da oldukça eşsiz bir silüete sahiptir. Yöre halkının “katori” dediği taştan örülmüş bu eşsiz şehir, hanları, hamamları, konakları, mabetleri ve medreseleri ile sizi asırlar öncesinden fışkırmış bir tablonun içine çekiyor resmen. Pek çok şehirde iki üç asırlık yapılar koruma altına alınırken bu şehirde 4/5. yüzyıldan kalan yapıların içinde hala insanlar günlük yaşantılarına devam etmektedir. Özellikle 4 yüzyıldan itibaren inşa edilen Hristiyan mabetleri şehirde en çok ilgi çeken mimari yapılar arasında görülmektedir. Bunlardan bazıları Deyrulzaferan Manastırı, Mor Gabriel Manastırı ve Meryem Ana Kiliseleridir. İslami dönemden ise özellikle Şahtana Konağı, Ulu Cami, Zinciriye ve Kasımiye medreseleri şehirde en çok ziyaret edilen yapılardandır. Bu çokça bilinen yapıların dışında Mardin sokakları pek çok eşsiz mimari örneğe de ev sahipliği yapmaktadır. Bu yapıların bir kısmı şahıslara, bir kısmı da çeşitli vakıflara ait yapılardan oluşmaktadır.
Arkeolojik açıdan yine oldukça zengin bir şehirdir Mardin. Özellikle Dargeçit ilçesinde bulunan Boncuklu tarla, Nusaybin'de bulunan Gırnavaz Höyük ve Mardin'in güneyinde yer alan Dara antik kenti arkeoloji tutkunlarının ilgisini çekmektedir. Bu arkeolojik alanlarda yapılan çalışmalar sonucunda Dara antik kentinin yaklaşık olarak 2300 yıllık bir tarihe sahip olduğu görülmektedir. Gırnavaz höyük ise milattan önce 3000 yılına kadar uzanan bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır. Boncuklu Tarla’nın yaklaşık 13 bin yıllık tarihi ile Göbeklitepe’den bile daha eski olduğu düşünülmektedir. Mardin’de belirttiğimiz bu ana arkeolojik alanlar dışında çokça bilinmeyen veya hala keşfedilememiş pek çok önemli arkeolojik alan bulunmaktadır.

Kültürün en önemli öğelerinden birisi de gastronomidir. Mardin, Mezopotamya'daki kadim şehirlerden biri olarak oldukça zengin bir mutfak kültürüne sahiptir. Özellikle bir tarım şehri olması bakımından Mardin'de yerel olarak yetişen pek çok gıda maddesi şehrin yemek kalitesini de doğrudan etkilemiştir. Yine hayvancılığın geleneksel olarak yapılıyor olması yani (ağırlıklı olarak küçükbaş) hayvanların dağ ve meralarda doğal otları yiyerek yetişiyor olması etin kalitesini doğrudan etkilemektedir. Ayrıca şehrin mutfak kültürünün zengin olmasında kültürel çeşitliliğin de büyük etkisi vardır. Özellikle Süryani vatandaşların ürettiği şarap Türkiye çapında bilinmekte ve ciddi talep görmektedir. Bu özellikleri barındırması bakımından şehir, lezzet avcılarının da farklı deneyimler yaşayabilecekleri bir durak noktasıdır.

Mardin bienali… İlki 2010 yılında yapılan Mardin bienali düzenlendiği her yıl ulusal ve uluslararası pek çok sanatçıyı ve sanatseveri Mardin'e çekmektedir. Şehre gelen bu sanatçı ve sanatseverler modern sanatın en güncel örneklerini görmenin yanı sıra tarihi şehrin sokaklarını gezerek sıra dışı bir deneyim elde etmektedirler.

Alternatif etkinlikler ve Mardin'de turizmin çeşitlendirilmesi. Dünyanın her yerinde olduğu gibi bizim ülkemizde de bir şehrin turizmi istemesinin temel sebebi ekonomiktir. Bu bağlamda turistik şehirler ziyaretçilerine mümkün olduğunca farklı deneyimler sunabilmelidir. Bu duruma en güzel örneklerden biri Kapadokya'da doğal ve mimari dokunun yanında balonla uçma ve ATV turları gibi etkinliklerin ziyaretçilere sunuluyor olmasıdır. Elbette ki Kapadokya’ya birincil ziyaret sebebi bölgedeki tarihsel arka plan ve doğal mimaridir ama turizmin çeşitlendirilmesi ile ziyaretçiler bölgede daha fazla zaman geçirmekte böylece yöre halkı daha fazla gelir elde etmektedir. Mardin'de de turizmin çeşitlendirilmesi bölge ekonomisine potansiyel katkısı sebebiyle oldukça önemlidir. Peki, bu noktada neler yapılabilir? Süryani şarabı oldukça ilgi çeken bir ürün olarak karşımıza çıkmaktadır. Bağbozumu zamanında ziyaretçilere farklı deneyimler elde edebilecekleri şarap turları sunulabilir. Bu türde etkinliklere Fransa'nın Bordeaux bölgesi, İtalya'nın Tuscany bölgesi ve Amerika California'daki Napa vadisi örnek gösterilebilir. Ayrıca Mardin taşı üzerine workshoplar kurularak özellikle mimariye ilgi duyan ziyaretçilere Mardin taşını işleme fırsatı verilebilir. Bunun için küçük taş plakalar, basit çekiç, keski gibi aletler gelen ziyaretçilere verilebilir ve bir taş ustasının yönlendirmesi ile ziyaretçiler kendi eserlerini ortaya çıkartabilirler.

Mardin, sahip olduğu özellikleri ile günümüzde kültür turizminde önemli bir şehir olmasının yanı sıra taşıdığı potansiyel ile gelecekte de bu önemini koruyacak gibi duruyor. Tabii bütün bu olumlu noktaların yanında şehirde iyileştirilmeyi bekleyen pek çok sorun da bulunmaktadır. Bunların başında trafik sorunu gelmektedir. Özellikle Bayram tatilleri gibi yoğun dönemlerde şehirde trafik tamamen kilitlenmektedir. Şehrin fiziki koşulları bunda en temel etkenlerden biridir fakat müdahale edilebilecek pek çok husus da mevcuttur ve bu müdahaleler gerçekleşirse trafik sorununa büyük oranda çözüm bulunabilir. Dengesiz fiyat politikaları… Mardin'deki çeşitli yiyecek içecek ya da konaklama alanında hizmet veren işletmelerin fiyat politikaları Avrupa'nın en bilinen şehirleri ile yarışacak noktaya gelmiştir. Bu durum kısa vadede işletmelere kar getirecekken uzun vadede hem bu işletmelere hem de bu şehre olumsuz etki edecektir. Bu sebeple Mardin’deki turistik işletmelerin makul fiyat politikalarına dönmeleri gerekmektedir. Çeşitli altyapı sorunları… Otopark, sokak ve caddelerdeki bozuk yollar, temiz tuvalet imkânı, su ve çöp toplama yönetimi gibi temel ürün ve hizmetler ihtiyacı her zaman karşılayamamaktadır. Şehrin zehirli kanalizasyon suları yer üstünde akıp gitmekte ve çevreye büyük zarar vermektedir. Bu tür sorunlara bir an önce kalıcı ve etkin çözümler üretilmeli ve şehir ziyaretçiler açısından da içinde yaşayan vatandaşlar açısından da daha yaşanılabilir bir hale “bir an önce” getirilmelidir.