Milyonların merak ettiği soru yanıt buldu! İşte EYT'liler için emeklilik yol haritası
Emeklilikte yaşa takılanlar ile ilgili yasanın Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesinin ardından, emeklilik başvurularıyla ilgili süreç başlayacak. Yasa kapsamındakiler emekli olabilmek için mevcut iş yerlerine 'emeklilik' gerekçesiyle işten ayrılma başvurusu yapacak. İşverenin işten ayrılış bildiriminin ardından, EYT'liler e-Devlet üzerinden emeklilik için kolayca başvurabilecek. İşte EYT'lilerin yol haritası.
Milyonlarca kişinin merakla beklediği EYT ile ilgili düzenlemenin TBMM Genel Kurulunda yasalaşmasıyla gözler başvuru sürecine çevrildi. EYT düzenlemesi, Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından yürürlüğe girecek. Başvuru süreci de bundan sonra başlayacak.
EYT'LİLER İLK OLARAK İŞTEN AYRILMA BAŞVURUSU YAPACAK
Yasadaki şartları karşılayanlardan, sigorta kolu 4/a (SSK) olanlar emeklilik için ilk olarak mevcut iş yerlerine "emeklilik" gerekçesiyle işten ayrılma başvurusu yapacak. İşverenin işten ayrılış bildiriminin ardından, EYT'liler e-Devlet üzerinden emeklilik için kolayca başvurabilecek. Son olarak başvurular dosya bazlı incelenecek ve emekli aylığı bağlanıp bağlanmaması yönünde karar verilecek. Şartları karşılayıp emekliliğe hak kazananlara aylıkları en kısa sürede bağlanacak.
İŞVERENLER NE YAPACAK?
İşverenler, EYT kapsamındakilerin işten çıkartma işlemlerinde normal emeklilik prosedürlerini izleyecek. Bu kapsamda, işten çıkartmada 8 numaralı kod kullanılacak. İşveren emekli olan çalışanına hak ettiği kıdem tazminatını ödeyecek. EYT'lilerin kıdem tazminatına ilişkin Kredi Garanti Fonu'ndan destek verilecek. Öte yandan, EYT kapsamında emekli olanlar, 30 gün içinde aynı iş yerinde çalışmaya başlamaları halinde yüzde 5 oranında sosyal güvenlik destek primi indirimi hakkından yararlanabilecek.
KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI
Türkiye'de ilk kez 1936'da çıkarılan İş Yasası ile uygulanmaya başlayan kıdem tazminatı, bir iş yerinde en az 1 yıldır çalışan işçinin belirli şartlar oluştuğunda işten ayrılırken aldığı toplu ödeme tutarını ifade ediyor. Kıdem tazminatı hesaplanırken, işçinin işten ayrılırken giydirilmiş en son brüt ücreti esas alınıyor. İşçiye, iş yerinde geçirdiği her bir yıl için bir aylık (30 gün) brüt ücreti tutarında ödeme yapılıyor, bu ödemeden sadece damga vergisi kesiliyor.
YASA KİMLERİ KAPSIYOR?
EYT'de herhangi bir yaş sınırı uygulanmayacak. Toplam 5 milyon çalışanı etkileyen düzenlemeyle, 2023 yılında 2 milyon 250 bin kişi emekli olabilecek.
Yasadan, 9 Eylül 1999 öncesinde işe girenler yararlanacak. 4/a (SSK) sigortalıları için kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıllık sigortalılık süresi ve 5000-5975 arasında kademeli prim gün şartlarını taşıyanlar, 4/b (Bağkur) ve 4/c ( Emekli Sandığı) sigortalıları için de kadınlarda 20 tam yıl, erkekler de 25 tam yıl hizmeti olanlar aylık alabilecek.
Emeklilikte yaşa takılanlar yasa düzenlemesi, TBMM Genel Kurulu'ndan geçmesiyle birlikte Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından yürürlüğe girecek ve düzenleme çerçevesinde emeklilik başvurularıyla ilgili süreç başlayacak. Peki bu süreç nasıl işleyecek? İşte SSK, Bağ-Kur, memur ve çalışmayan EYT'lilerin yapması gerekenler.
Yasa çerçevesinde, 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigorta girişi olanlar yaş sınırı bulunmaksızın emekli olabilecek; Emekli Sandığı, SSK ve Bağ-Kur ayrımı gözetilmeyecek. Prim gün sayısını ve çalışma süresini dolduran her vatandaş emeklilik hakkı elde edecek, yasa kapsamında taşerondan kadroya geçen işçiler için zorunlu emeklilik de kaldırılacak. Ayrıca işverenlere de kıdem tazminatı için kredi desteği verilecek, yüzde 5'lik sosyal güvenlik destek primi de sağlanacak.
Emeklilik sürecinde 5 bin ila 5 bin 975 prim gün şartını tamamlayan SSK'lı EYT'liler, SGK'dan "emekli olabilir" yazısı alarak, işverenlerine emeklilik dilekçesi vermeleri ve dilekçede emekli aylığı bağlatmak için işten ayrıldıklarını beyan etmeleri gerekecek. Ayrıca kıdem tazminatları ve varsa diğer işçi alacaklarını talep edebilecek. İşveren tarafından alınan dilekçe de işten ayrılış nedeni olarak 08 No'lu kodu kullanılarak işçinin çıkışını yapması gerekecek.
Herhangi bir iş yerinde çalışmayan EYT'liler ise "emekli olabilir" yazısı almadan emekli aylığı talebi için doğrudan e-Devlet üzerinden ve SGK müdürlüklerinden başvurabilecek.
Bağ-Kur'lu 4/B'ye tabii vatandaşların, emekli başvuru sürecinde "emekli olabilir" yazısı almalarına gerek olmadan emekli kadınlarda 7 bin 200, erkeklerde 9 bin prim günü şartlarını tamamlayan her vatandaş emekli aylığı bağlatma talebinde bulunabilecek.
Emeklilik sürecinde 4/C'ye tabii olan memurlar ise kurumlarına Emeklilik Talep Formu doldurarak veya dilekçeyle başvuracak. Atamaya yetkili kurum amiri emekliliğe sevkini onaylamasıyla HİTAP yetkisi verilmiş personel de bunu HİTAP üzerinden SGK'ya iletebilecek.
Vatandaşlar, Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından yürürlüğe girecek olan yasayla birlikte başvuruda bulunabilecek. Başvuruyu takip eden ay maaşlar hesaplara yatacak, ilk maaşlar Nisan ayında ödenecek.
Editör: Mehmet Nezir Güneş
