El-Ezkâr - İmam Nevevi Kitap özeti, konusu ve incelemesi

El-Ezkâr kimin eseri? El-Ezkâr kitabının yazarı kimdir? El-Ezkâr konusu ve anafikri nedir? El-Ezkâr kitabı ne anlatıyor? El-Ezkâr kitabının yazarı İmam Nevevi kimdir? İşte El-Ezkâr kitabı özeti, sözleri, yorumları ve incelemesi...

Kitap Künyesi

Yazar: İmam Nevevi

Çevirmen: Mehmet Yaşar Kandemir

Orijinal Adı: Hilyetü’l-ebrâr ve şi`âru’l-ahyâr fî telhîsi’d-de`avâti ve’l-ezkâri’l-müstehabbeti fi’l-leyli ve’n-n

Yayın Evi: Tahlil Yayınları

İSBN: 9786059494731

Sayfa Sayısı: 1356

El-Ezkâr Ne Anlatıyor? Konusu, Ana Fikri, Özeti

İmâm Nevevî’nin namaz, oruç, evlilik, yolculuk vb. durumlarda yapılacak zikir ve duaları sahih hadis kaynaklarından derleyip bir araya getirdiği eseri el-Ezkâr, Prof. Dr. M. Yaşar Kandemir’in tercüme ve şerhiyle çıktı.

El-Ezkâr Alıntıları - Sözleri

• “Bir kimse günde yüz defa şu zikri söylerse, onun günahları deniz köpüğü kadar çok olsa bile hepsi bağışlanır: Sübhânallâhi ve bihamdihî
• Aişe radıyallahu anhâdan rivayet edildiğine göre, Nebiyy-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: "Bir kimse Allah Teâla ruhunu kendisine geri verdiği zaman (uykudan uyanınca) şu zikri yaparsa, günahları deniz köpüğü kadar çok olsa bile. Allah Teâlà onun günahlarını affeder: Lailahe illallahü vahdehû là şerike leh, lehül mülkü ve lehül hamdü ve hüve alá külli şey'in kadir Allah'tan başka ilâh yoktur, yalnız Allah vardır. O tektir, ortağı yoktur. Mülk O'nundur, hamd O'na mahsustur. O her şeye kadirdir. İbnü's-Sünni, Amelü'l-yevm ve'l-leyle (Bereni), s. 13, nr. 10./// c-I/s-83
• “Rabbini zikreden kimse ile zikretmeyenin farkı, diriyle ölünün farkı gibidir.”
• Bir kimse insanların düşüncesine göre hareket etmeye, onların hiç de önemli olmayan görüşlerine değer vermeye başlarsa, birçok hayır kapısını kendine kapatır. Yapması gereken birçok dini görevden kendini mahrum eder. Allah'ın seçkin kullarının yolu bu değildir. s-43
• Göz yaşarır kalp hüzünlenir. "Biz ancak Rabbimizi razı edecek sözler sözleriz."
• “Kıyâmet gününde Allah Teâlâ katında en değerli kul hangisidir?” diye sordular. Allah’ın Elçisi de: “Allah’ı çok zikreden erkekler ve Allah’ı çok zikreden kadınlardır” buyurdu.
• Sübhanallâh, elhamdülillâh, lâilâhe illallâh, Allâhü ekber Bir gün Fahr-i Kâinât Efendimiz Ebû Hüreyre radıyallahu anhi fidan dikerken gördü ve ona: "Sana bundan daha hayırlı bir fidanı haber vereyim mi?" diye sordu, ardından da kendisine bu dört zikri söylemesini tavsiye buyurdu ve sözünü şöyle tamamladı: "Bu sözlerin her birine karşılık cennette sana bir hurma fidanı dikilir."
• Zikir kalple de olur dil ile de olur; ama zikrin en makbulü hem kalp hem de dil ile olanıdır. Şayet zikir bunlardan sadece biriyle yapılacaksa, kalp ile yapılan zikir daha değerlidir. s-43
• “Allahım! Ben senin kudretin altında yaşayan bir kulunum.Yarattığın bir adamım ve bir kadının çocuğuyum.Varlığım senin elindedir.Hükmün benim üzerimde geçerlidir.Hakkımda verdiğin hüküm âdildir.Sana âit olan ve kendine verdiğin veya kitabında bildirdiğin yahut yarattığın bir varlığa öğrettiğin yahut da gayb ilminde kendin için seçip kimseye bildirmediğin her bir ismine sığınarak senden şunu istiyorum: Kur'an'ı gözümün nuru,kalbimin ilkbaharı kıl.Onu hüznümün dağılmasına ve sıkıntımın yok olmasına vesile eyle.”

El-Ezkâr İncelemesi - Şahsi Yorumlar

Es-selamün aleyküm güzel bir eserle karşınızdayım. Rabbim bu kitabı yazandan razı olsun. Okumama vesile olan kişiden de. Her evde bulunması gereken bir eser diyebilirim.Okudukça aydınlandım, şifalandım, teselli buldum. Kalbime dokunan duaların çoğunu ipek mendiline sarıp yüreğimin bir köşesine sakladım. Not aldım çizdim fotorafını çektim ordan notlar yazdım.... Ve yapamadığım nice şey.. Unutmayın! İnsan okudukça anlar. insan okudukça kusurlarını görür. İnsan okudukça aydınlanır. Hayatımızın her bir alanı için İslam dininde mükemmel zikirler ve dualar var. Bu eserde çok güzel bir şekilde hepsini ele almış. Peygamber efendimiz hayatında kullandığı zikir ve duaları olaylar içinde hangisini nerde dile getirmemiz gerektiğini örneklerle bize sunmuştur. Hayatımızın her dakikasına her amellimize bunları yerleştirsek kurtuluşa varıcaz Allahın izniyle. Dinin güzelliği verdiği kaliteden belli olur. Tıpkı islam dini gibi. Rabbim İslam dinini doğru bir şekilde yaşamamızı nasip etsin. "Bu eseri Okuyun, okutun." Belki nasibinize güzel şeyler düşmüştür. Rabbim gönlümüze ahiretimizi güzelleştirecek zikir ve duaları düşürsün. (Yeni bir bakış acısı)

İnceleme yapmak haddimize değil fakat bi fikir olur bi merak uyandırır diye burada bu kitabı zikretmek istedim. Kur'an'dan sonra en çok okunan kitaplar arasındadır. Etrafını cami ağyarını mani bir anlatıma sahiptir. Eskiler bu kitap hakkında "sat evini al Ezkar'ı" derlermiş. Kitap bir müslümanın her durumda okuyabileceği çeşitli zikir ve duaları anlatır zaten ezkar da zikirler demektir. Kitabın tam adı Ḥilyetü’l-ebrâr ve şiʿârü’l-aḫyâr fî telḫîṣi’d-deʿavât ve’l-eẕkâri’l-müsteḥabbe fi’l-leyl ve’n-nehâr olup 665 (1266-67) yılında kaleme alınmıştır. Bu kitabı yazan İmam Nevevi şöyle der :"Ben bu kitabı 667 Muharrem ayında tamamladım, daha sonra da bazı ilavelerde bulundum. Bütün Müslümanlar'a bu kitabı başkalarına rivayet etme icazeti ve izni verdim." Bu kitabı hakkıyla okuyup değerlendirebilen bir müslüman zerafet, ahlak, takva, zühd ve daha bir çok konuda hem dini hem dünyevi olarak kendini geliştirebilir. Bu kıymetli eseri okuyan ne kazanır bilmem ama okumayan çok şey kaybeder. (Mutali)

Kitabın Yazarı İmam Nevevi Kimdir?

631’de (1234) Suriye’nin güneyindeki Havran bölgesinde Nevâ köyünde doğdu. Nevevî (Nevâvî), Havrânî ve dedelerinden Hizâm’a nisbetle Hizâmî nisbeleriyle anılır. Hiç evlenmediği halde adı Yahyâ olanların genellikle yaptığı gibi Ebû Zekeriyyâ künyesini almıştır. Nevevî ergenlik çağında ticareti sevmediği halde babasının dükkânında çalıştı ve bu arada çevresindeki âlimlerin derslerine devam etti. On sekiz yaşına girince babası onu Dımaşk’a götürüp Revâhiyye Medresesi’ne yerleştirdi. Orada Ebû İshak eş-Şîrâzî’nin Şâfiî fıkhına dair et-Tenbîh ve el-Müheẕẕeb adlı eserlerini ezberledi. İki yıl sonra babasıyla birlikte hacca gitti, dönüşte Medine’de bir süre kalarak oradaki âlimlerin derslerine katıldı. Kütüb-i Sitte’den başka İmam Mâlik’in el-Muvaṭṭaʾ, İmam Şâfiî, Ahmed b. Hanbel, Osman b. Saîd ed-Dârimî, Ebû Avâne el-İsferâyînî ve Ebû Ya‘lâ el-Mevsılî’nin el-Müsned, Dârekutnî’nin es-Sünen, Ahmed b. Hüseyin el-Beyhakī’nin es-Sünenü’l-kübrâ, Begavî’nin Şerḥu’s-sünne, Humeydî’nin el-Cemʿ beyne’ṣ-Ṣaḥîḥayn ve Hatîb el-Bağdâdî’nin el-Câmiʿ li-aḫlâḳı’r-râvî ve âdâbi’s-sâmiʿ adlı eserlerini çeşitli hocalara okuyarak icâzet aldı. Hadis ilmindeki hocaları kendisinden birçok hadis kitabını dinlediği Ziyâ b. Temmâm el-Hanefî, Ṣaḥîḥ-i Müslim’i okuduğu Ebû İshak İbrâhim b. Ömer el-Vâsıtî, on yıl boyunca daha çok Ṣaḥîḥ-i Buḫârî ve Ṣaḥîḥ-i Müslim hadislerinin şerhi konusunda faydalandığı İbrâhim b. Îsâ el-Murâdî el-Endelüsî ve Ebü’l-Ferec İbn Kudâme gibi muhaddislerdir. Fıkıh ilmindeki hocaları arasında İshak b. Ahmed el-Mağribî, Dımaşk müftüsü Ebû Muhammed Abdurrahman b. Nûh b. Muhammed el-Makdisî, Ebü’l-Hasan Sellâr b. Hasan el-İrbîlî, fıkıh usulü okuduğu kadı Ebü’l-Feth Ömer b. Bündâr et-Tiflîsî ve gramer okuduğu âlimler içinde İbn Mâlik et-Tâî bulunmaktadır. Nevevî kendini yetiştirdikten sonra talebe okutmaya ve 660 (1262) yılından itibaren eser vermeye başladı. Kendisi de pek çok âlim yetiştirdi. Hayatının son altı yılında ondan hiç ayrılmadığı için “Muhtasarü’n-Nevevî” lakabıyla anılan İbnü’l-Attâr Ebü’l-Hasan Alâeddin Ali b. İbrâhim ed-Dımaşkī bunların en tanınmışıdır. Diğer talebeleri arasında İbn Ferah el-İşbîlî, Bedreddin İbn Cemâa, kadı Ziyâeddin Ali b. Selîm el-Ezraî, Yûsuf b. Abdurrahman el-Mizzî, kādılkudât Şemseddin İbnü’n-Nakīb Muhammed b. İbrâhim ve Ebü’l-Fidâ İbn Kesîr’in babası Ebû Hafs Şehâbeddin Ömer b. Kesîr gibi şahsiyetler vardır. Çeşitli medreselerde hocalık yapan Nevevî, 665 (1267) yılında Ebû Şâme el-Makdisî’nin vefatıyla boşalan Eşrefiyye Dârülhadisi şeyhliğine getirildi ve ölümüne kadar bu görevini sürdürdü. Nevevî, kendisine “sefer izni” çıktığını söyleyerek hocalarının kabirlerini ve tanıdıklarını ziyaret etti, kitaplarını medreseye vakfetti, Kudüs’ü de ziyaret edip köyüne döndü ve 24 Receb 676’da (21 Aralık 1277) Nevâ’da vefat etti.

Zehebî’nin “hadis âlimlerinin efendisi” dediği Nevevî hem hadis hâfızı idi hem de hadis ilimlerinde otorite sayılıyordu. Sahih hadisleri zayıf ve uydurma rivayetlerden kolayca ayırır, râvilerin durumlarını, hadislerde geçen garîb kelimeleri çok iyi bilirdi; hadislerden fıkhî hüküm çıkarmada mahirdi. Şâfiî fıkhında devrinin en büyük âlimi kabul edilmekteydi. Bu mezhebin esaslarını, bir meseleye dair sahâbe ve tâbiîn âlimlerinin neler söylediklerini, hangi noktada birleşip hangi noktada ayrıldıklarını ezbere biliyordu. Tartışmadan hoşlanmazdı; fakat hocalarının Şâfiî mezhebine veya sünnetin açık hükmüne aykırı bulduğu görüşlerini eleştirmekten çekinmezdi. Nevevî öğrencilik yıllarında tıp tahsil etmek istemiş ve İbn Sînâ’nın el-Ḳānûn’unu okumaya başlamış, ancak bunalıp sıkılınca bunun tıpla uğraşmaktan kaynaklandığını anlayarak tıpla ilgili eserleri elinden çıkarmıştır.

Nevevî evliliğin kendisini meşgul edeceği düşüncesiyle hiç evlenmemiştir. Esasen dünya zevklerine ve rahat yaşamaya önem vermezdi. En büyük ibadetin samimi bir niyetle helâlleri ve haramları öğrenmek olduğunu söyleyerek kimseden para almaz, görev yaptığı medreselerden kendisine verilen aylıkla kitap alır, daha sonra bunları o medreseye bağışlardı. Haksızlığa boyun eğmez, doğru bildiğini söylemekten, yöneticileri uyarmaktan çekinmezdi. Memlük Sultanı I. Baybars’a çeşitli mektuplar yazmış, bu mektupların bir kısmını âlimlere de imzalatarak ortak bir dilekçe halinde sunmuş, ondan kıtlık yüzünden sıkıntı çeken Dımaşk halkına kolaylık göstermesini, ağır vergilerle onları zor durumda bırakmamasını istemiştir. Moğollar Suriye’ye saldırdığında memleketi savunmak için halkın bir kısım emlâkini elinden almak isteyen ve bu sebeple âlimlerden fetva talep eden halifeye karşı çıkmış, Baybars’a karşı gösterdiği bu tavrından sonra şöhreti yayılmış ve eserlerine büyük rağbet gösterilmiştir. Zehebî, Nevevî’nin iyiliği tavsiye edip kötülükten sakındırma konusunda benzeri bulunmadığını, azla yetinip basitçe giyinen vakur ve heybetli bir kişi olduğunu söylemekte, talebelerinden İbn Ferah el-İşbîlî de onun ilim ve görev sorumluluğu taşıyan bir âlim olduğunu belirtmektedir.

İmam Nevevi Kitapları - Eserleri

• Riyazü's-Salihin
• Riyazü's Salihin 1. Cilt
• Riyazü's Salihin 2. Cilt
• Kırk Hadis
• Riyazü's Salihin 3. Cilt
• Et-Tibyan

• Riyazü's Salihin 4. Cilt
• Riyazü's Salihin 5. Cilt
• Riyazü's Salihin (3 Cilt Takım)
• Riyazü's Salihin 6. Cilt
• Riyazü's Salihin 7. Cilt
• Riyazü's Salihin
• El-Ezkâr

• Kur'an Okuma Adabı
• El-Ezkâr-I
• El-Ezkâr
• Riyazü's Salihin 8. Cilt
• El-Ezkâr-II
• Riyazüs Salihin, Hadis-i Şerif Tecümesi Cilt 1
• Riyaz'üs-Salihin Tercüme ve Şerhi

• Riyazu's-Salihin (Muhtasar)
• Şerh-i Riyazu's-Salihin
• Onlar Böyleydi Büstanü'l-Arifin
• Kırk Hadis Şerhi
• Açıklamalı Tam Riyazü's Salihin Tercemesi
• Riyazüs Salihin, Hadis-i Şerif Tecümesi Cilt 3
• Çil Hedîs

• Riyazüs Salihin, Hadis-i Şerif Tecümesi Cilt 2
• Kırk Hadis Şerhi
• Arşı Titreten Dualar
• Riyazüs Salihin, Hadis-i Şerif Tecümesi Cilt 4
• Riyazüs Salihin Arapça | رياض الصالحين
• Riyaz'üs Salih'in Tercümesi
• Riyâz'üs Sâlihîn Tercümesi

• Peygamberimizden Dualar
• Açıklamalı Şafii İlmihali
• Riyâzü's-Sâlihîn
• Umdetu'l Ahkam
• Riyazüs Salihin, Hadis-i Şerif Tecümesi Cilt 6
• Riyazüs Salihin, Hadis-i Şerif Tecümesi Cilt 5
• Riyazus Salihin Tercümesi ve Kelime Anlamı

• Et Tibyan fi Adabi Hameletil Kuran
• Riyazüs Salihin Tercümesi, 3 Cilt
• Riyaz'us - Salihin
• Muhtasar Siyer-i Nebî
• Riyazüs Salihin Tercümesi
• Riyazüs Salihin, Hadis-i Şerif Tecümesi Cilt 8
• Kırk Hadis Şerhi

• Minhacüt-Talibin (2 Cilt takım)
• Riyazü's-Salihin
• El Cevahirül Lülüiyye Kırk Hadis-i Şerif
• Riyazü's Salihin Tercemesi
• Muhtasar Kuran İlimleri
• Kırk Hadis Tercümesi
• Riyaz'üs Salihin

• Riyazüs Salihin Tercümesi Ve Kelime Anlamı
• Et Tibyan fi Adabi Hameletil Kuran - 1. Cilt

İmam Nevevi Alıntıları - Sözleri

• Ebû Mûsâ el-Eş‘arî radıyallahu anhdan rivâyet edildiğine göre, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Bir kulun çocuğu vefât ettiği zaman Allah Teâlâ meleklerine, ‘Kulumun çocuğunu elinden aldınız öyle mi?’ diye sorar. Onlar da: ‘Evet’ diye cevap verirler. Allah Teâlâ: ‘Kulumun gönül meyvesini mi kopardınız?’ diye sorar. Melekler: ‘Evet’ diye cevap verirler. Allah Teâlâ tekrar, ‘O zaman kulum ne dedi?’ diye sorar. Melekler, Sana hamd etti ve: ‘innâ lillâh ve innâ ileyhi râciûn: Biz Allah’tan geldik, Allah’a döneceğiz’ dedi, diye cevap verirler. O zaman Allah Teâlâ şöyle buyurur: Kulum için cennette bir köşk yapın ve ona hamd köşkü adını verin.” (El-Ezkâr-I)
• Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: "İmanı en mükemmel mümin, ahlakı en güzel olandır; en hayırlınız ise hanımlarına en güzel davranandır." (Riyazü's Salihin (3 Cilt Takım))
• Ebu Hüreyre (r.a.)'dan rivayet edildiğine göre, Rasullallah (s.a.v.) söyle buyurdu; Biriniz ayakkabı giyeceğinde önce sağ ayağından, çıkaracağında da sol tarafından başlasın . Yani sağ ayak ilk önce giyilen en son çıkarılan ayak olsun. ~ (Açıklamalı Tam Riyazü's Salihin Tercemesi)
• Müslümanlar namazlarını düzgün ve usûlüne uygun şekilde kılabiliyorlarsa, muntazam bir hayatı benimsemeleri sebebiyle hal ve gidişleri, yani toplum düzenleri de iyi olacaktır. (Riyazü's Salihin 5. Cilt)
• İlim öğrenilen değil, yaşanandır. Yaşanmayan ilim, geçmeyen para gibidir. (Açıklamalı Şafii İlmihali)
• Ebû Hüreyre radıyallâhu anh'den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: "Mü'minlerin iman bakımından en mükemmeli, huyu en iyi olanıdır. Hayırlınız, kadınlarına karşı hayırlı olanlardır." (Riyazü's Salihin 3. Cilt)

• Bir şeyi insanlar görür diye yapmamak riyâdır. Bir şeyi insanlar görsün diye yapmak şirktir. İhlâs ise Allah Teâla'nın seni bu iki halden kurtarmasıdır. (El-Ezkâr-I)
• Ne kadar da Günümüz olayı…. -Ya filan, bu ne hal! İyiliği emreder ve kötülüğü yasaklayan sen değil miydin, derler. O da: Evet, iyiliği emrederdim fakat onu yapmazdım. Kötülüğü yasaklardım, fakat onu kendim yapardım, der. Böyleleri için iyiki cehennem var… (Riyazü's Salihin (3 Cilt Takım))
• Her kim her gün sabah namazının arkasından Fatiha-ı Şerife Ayete'l Kürsi Şehidellahü (Al-i İmran, 18-19) Kullillahümme (Al-i İmran, 26-27) Okursa ben o kuluma 70 defa nazarla bakarım ve 70 hacetini gideririm, bütün sıkıntılarından kurtarırım, düşmanlarının şerrinden emin kılarım. (Arşı Titreten Dualar)
• Yapılan ameller niyetlere göre değerlenir. Herkes yaptığı amelin karşılığını niyetine göre alır. Kimin niyeti Allah’a ve Resul’üne varmak, hicret etmekse , eline geçecek sevap da Allah’a ve Resul’üne hicret sevabıdır. Kimde elde edeceği dünyalığa veya evleneceği bir kadına kavuşmak için yola çakmışsa, onun hicreti de hicret ettiği şeye göre değerlenir… Buhari, iman 41. Nikah5 (Kırk Hadis Şerhi)
• Namaz bedenin tüm organlarıyla yapılan bir ibadettir. Namaz kılmakla her organ kendi şükrünü yerine getirmiş olur. (Riyazü's Salihin 1. Cilt)
• İyâz İbni Himar (ra)'den rivayet edildiğine göre Resûlullah Aleyhisselam şöyle buyurdu: "Allah Teâlâ bana: O kadar alçak gönüllü olun ki, kimse kimseye karşı böbürlenmesin; kimse kimseye zulmetmesin, diye bildirdi." (Riyazüs Salihin, Hadis-i Şerif Tecümesi Cilt 1)
• Kuran-ı Kerim ve hadis-i şerifler okundukça, Allah'ın rahmetinin bizi hava gibi kuşatıp güneş gibi ısıttığı bütün canlılığı ile hissedilir. (Riyazü's Salihin 4. Cilt)

• Muâz b. Enes’ten (ra) rivayet edildiğine göre Peygamber şöyle buyurmuştur: Bir kimse, öfkeden dilediğini yapmaya gücü yettiği hâlde öfkesini yenerse, Allah Teâlâ kıyamet gününde halkın gözü önünde onu çağırır, hurilerden istediğini seçmesine izin verir. (Ebû Dâvûd, Edeb, 3; Tirmizî, Birr, 74) (Riyazüs Salihin, Hadis-i Şerif Tecümesi Cilt 8)
• Yatsı ve sabah namazlarindaki bereketleri bilselerdi emekleyerek de olsa namazlara gelirlerdi. (Açıklamalı Tam Riyazü's Salihin Tercemesi)
• Sen gücün yettiğince takva fidanları dik. Bil ki öldükten sonra sen onunla karşılaşacaksın. (Kırk Hadis)
• Allah kimin iyiliğini dilerse onu musibetle karşılaştırır. (Riyazüs Salihin Tercümesi, 3 Cilt)
• Allahın Sevgisini Kazanmak İçin Davud (a.s)'ın Duası ; Allahım senin sevgini isterim; seni sevenlerin sevgisini isterim; seni sevmeye götürecek ameli isterim. Allahım senin sevgini canımdan, malımdan ve soğuk sudan daha sevgili kıl. (Arşı Titreten Dualar)
• İbni Ömer radıyallâhu anhümâ şöyle derdi: Akşamı ettiğinde, sabahı bekleme! Sabaha çıktığında, akşamı bekleme! Sağlığında, hastalığın; hayatın boyunca da ölümün için tedbir al! (Riyazü's Salihin 3. Cilt)
• Her kim her gün sabah namazının arkasından Fatiha-ı Şerife Ayete'l Kürsi Şehidellahü (Al-i İmran, 18-19) Kullillahümme (Al-i İmran, 26-27) Okursa ben o kuluma 70 defa nazarla bakarım ve 70 hacetini gideririm, bütün sıkıntılarından kurtarırım, düşmanlarının şerrinden emin kılarım. (Arşı Titreten Dualar)