Evlenme (Çeyiz) ödeneği

Değerli okurlar, halk arasında “çeyiz parası” ya da “çeyiz ödeneği” olarak bilinen bu yardım, devletin evlenen kız çocuklarına bir defaya mahsus verdiği toplu paradır. Bu ödeme, anne ya da Evlenme ödeneği (çeyiz parası), ilk defa 01.10.2008 tarihinden sonra çalışmaya başlayan sigortalıların hak sahiplerine ödenmektedir.
Ölüm geliri veya aylığı almakta iken evlenen ve bu nedenle aylığı kesilen kız çocuklarına bir defaya özgü olmak üzere, evlenme tarihindeki gelir veya aylığının iki yıllık tutarı olarak ödenen ölüm yardımıdır.
Ne Kadar Veriliyor?
2025 yılı en düşük dul ve yetim aylığı TÜİK’in açıkladığı verilere göre 6 bin 250 TL olarak güncellediğini biliyoruz. Çeyiz parası kişinin aldığı aylığın 24 katı kadar verildiğine göre 6.250TL alan biri evlendiğinde 150.000 TL. çeyiz parası alacaktır. Bu para sadece bir kez ödeniyor.

Sigortalıların hak sahibi kız çocuklarının evlenme ödeneği taleplerini Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi ile yapmaları gerekir. Evlenme tarihi nüfus kütüğüne işlenmemişse, dilekçeyle beraber evlenme cüzdanının bir örneğinin de Kuruma verilmesi zorunludur.

Evlenme ödeneği verilen kız çocuklarının gelir veya aylıkları, evlenme tarihini izleyen ödeme dönemi başından itibaren durdurulur. Gelir veya aylıklar, durdurulduğu tarihten iki yıl sonra da kesilir, varsa diğer hak sahiplerinin gelir veya aylıkları, gelir veya aylığın kesildiği tarihten itibaren yükseltilir.
Evlenme ödeneği alan kız çocukları boşandıkları takdirde, bu kişilere hak sahipliğinden doğan gelir ve aylığı tekrar bağlanır. Ancak bu kişiler evlenme ödeneğini aldıkları tarihten itibaren iki yıl içinde boşanırlarsa, bu iki yıllık sürede gelir ya da aylık bağlanmaz, iki yıllık süre dolduktan sonra aylığa tekrar hak kazanırlar.

5510 sayılı kanunun 37. Maddesi bu kapsamda. İncelendiği zaman evlenme ödeneği diğer bir ifade ile çeyiz parasını yalnızca kendisine ölüm geliri ve alığı bağlanan yalnızca kız çocukları alabilmektedir. Yani bu aşamada ölüm geliri aylığı almakta olan erkek çocukları evlenme ödeneğinden faydalanmamaktadır. Ölüm aylığı ve geliri bağlanan kız çocuklarının evlenme ödeneğinden faydalanabilmeleri için kendilerine bağlanan gelir ve aylıklarının yalnızca evlenmeleri nedeniyle kesilmesini gerektiren durumlarda evlenme ödeneğine hak kazanabilmektedirler.

Konunun daha iyi anlaşılması açısından birkaç örnekle konuyu pekiştirelim.

Örnek:1-Evlenme ödeneğinden bir kere faydalanılan bayan (X) sonradan eşinden ayrıldığını düşünelim. İlerleyen dönemlerde yeniden evlilik yapmak istediğinde tekrar çeyiz ödeneğini alabilecek midir?
Hayır, 5510 sayılı kanunun 37. Maddesinde belirtildiği üzere evlenme ödeneği bir defaya mahsus olarak verilmektedir.

Örnek:2-Babasından ölüm aylığı almakta olan bayan (Y) ve kardeşi ölüm aylığını almakta olduğunu farz edelim. Bayan (Y) evlendiğinde ve iki yıllık çeyiz parasını aldığını kabul edelim. Bayan Y)ölüm aylığı ilgili kanunun maddesine göre aylığı kesilecektir. Peki aylığı kesildiği için kardeşinin aylığında bir değişme olacak mıdır?
İlgili kanun maddesine göre evlenme ödeneği verilen kız çocuklarının gelir ve aylıkları evlenme tarihini izleyen ödeme dönemi başından itibaren durdurulur. Diğer hak sahiplerinin gelir ve aylıkları yani kardeşinin gelir veya aylığının kesildiği tarihten itibaren yükseltilir.

Örnek:3-Ölüm geliri ve aylığı almakta olan bayan (Z) evlenme nedeniyle çeyiz ödeneğinden faydalandığını kabul edelim. Bayan (z) 2 yıllık süre dolmadan sonlandırıldığını farz edelim. Aylık ve gelirini ne zaman almaya devam edecektir.?
Evliliğin sonlandırıldığı tarihte tekrardan hak sahibi sıfatına nail olacaktır. Ancak hak sahipliği olarak evlendiğiniz tarihten 2 yıllık sürenin sonuna kadar gelir veya aylık bağlanmayacaktır. İki yıllık süre dolduktan sonra aylığa tekrar hak kazanacaktır. Bunu da ifade edelim bu süre boyunca 5510 saylı kanunun 60. Maddesine göre birinci fıkrasının (f) bendi kapsamında genel sağlık sigortasından faydalanabilecektir.

Örnek:4-Eşiyle geçimsizlikten dolayı ayrılan bayan (T) ilk evlendiğinde herhangi bir aylık ve gelir almadığını bu vesile ile çeyiz parasını almadığını kabul edelim. Peki, ikinci evlilik yaptığında çeyiz ödeneğini alabilecek mi?
Evet alabilir. Evliliğin sayısı ile ilgili olarak bir sınırlama bulunmamaktadır, yalnız ödenek ilgili kanun maddesine göre bir defa ödenecektir.

Çeyiz parası, evlilik yoluna giren genç kadınlara devletin sunduğu güzel bir destektir. Maddi anlamda biraz olsun katkı sağlar ve yeni hayatın ilk adımlarında yardımcı olur. Bu hakkı bilmek ve zamanında başvurmak önemlidir.
Köşenin Sözü :”Akşamı olmayan gün, sabahı olmayan gece yoktur.”