Erdem (Meşkina) Köyünde Sosyal Hayat! Erdem Köyü Nerede? Nasıl bir köy? Erdem Köyü nereye bağlı?

Ayaz'ı olduğu gibi, Erdem'i de vadinin karşı kıyısından resimlemiştik. Yedikardeş istikameti ile uzanan asfaltın birkaç metre yukarı tarafında bulunan birkaç taş ev ve bu taş evlerin çevresindeki harabelerden müteşekkil olan Erdem Köyü, tıpkı Ayaz gibi yalnızlığa terkedilmiş bir görüntüdeydi. Su ve suyun hayat verdiği ağaçlar ise, yüzyıllardır terk etmedikleri köyün yalnızlığına ilaç gibiydi. Fotoğraf karemize yansıyan bu doğal birlikteliğin içine girerek uğradığımız ilk köy, Ayaz Köyü'ydü.

   Ayaz Köyü'nde bitirdiğimiz işimizin ardından Erdem Köyü istikametindeydik. İlçe merkezine 19 kilometre kadar uzaklıkta olan köye birkaç yüz metre kala dikkatimizi çeken ikisi kadın üç köylü, sağ tarafımızdaki bayırda çalışmaktaydılar. Durdurduğumuz aracımızdan inerek, toprakla haşir neşir bir uğraşın içinde olan bu köylülerin bulundukları yere doğru tırmanmaya başladık.

    Selam sabahla sokulduğumuz 56 yaşındaki Mehmet Çakır ile birlikte, henüz yeşermiş olan çimlere oturarak sohbet ettik bir süre. Bu sohbetten notlarımıza yansıyan bilgilere gelince,

   6-7 hanesi ve 50 kadar nüfusu kalan köyde, temel geçim kaynağının tütüncülük ve kısıtlı ölçülerle hayvancılık olduğunu,

   Tamamen akraba olan köy halkının Dekkori kabilesine mensup olan ve yaklaşık olarak 250 yıl öce köye yerleşen Hame Ahmet isimli şahsın torunları olduğunu,

   Geçmişten gelen göreneklerin günümüzde de yaşatıldığını dinledik, Mehmet Çakır'dan.

   Köyün kuruluşunu gerçekleştirenlerin torunlarından, köyde yaşayan hiç kimsenin olmadığını öğrenmemizin ardından esinleşerek bulunduğumuz yerden ayrıldık. Köyde ziyaret edebileceğimiz bir köy okulu da olmayınca, bindiğimiz aracımızla belirlediğimiz istikamet ilçe merkeziydi.

  Köyü ziyaret edişimizin üzerinden çok uzun zaman geçmişti. İlçe merkezinde bir pastane işleten 43 yaşındaki Emin Yalçınkaya'nın pastanesindeydik. Pastanede konuştuğumuz 74 yaşındaki Ahmet Yalçınkaya'dan dinlediklerimiz, Erdem Köyü ile ilgili eksiklerimizi tamamlamıştı.

    Yaklaşık olarak 400 yıl önce ve Cizre'de biri kız olmak üzere 5 kardeş yaşamaktadır. İşte bu sıralar Cizre'ye hakim olan bir Mir vardır. Bilinmeyen bir hastalığa yakalanan Mir'i muayene eden hekimler, her gün bir kızla evlenmesinin ilaç olacağını ifade ederler.

Mir'in canına minnet olan bu reçete uygulanmaya başlar.

  Günün birinde sıra, bu dört erkeğin kızkardeşlerine gelir ama erkek kardeşler bu durumu içlerine sindiremez. Kardeşler arasında bir plan yapılır ve küçük erkek kardeş, elbise değiştirerek kızkardeşin kılığına girer. Mir'in adamları kız kılığındaki küçük kardeşi götürürken diğer kardeşler, kızkardeşleriyle beraber Cizre'den kaçarlar.

   Gerdeğe gireceğini düşünen Mir, kız kılığındaki erkek kardeş tarafından hançerlenerek öldürülür. Mir'i öldüren küçük kardeş de Cizre'den kaçarak ağabeylerine yetişir.

   İşte bu kardeşlerin ilk yerleştikleri yer, Mardin Zınnar bölgesindeki Hırba Meşkina mevkisidir. Bir süre burada kalan kardeşlerden biri Suriye tarafına, biri Mardin Meşkina'sı olarak bilinen yere, biri Derik tarafındaki Meşkina Lew'e yerleşir. İşte bu kardeşlerden biri olan Ahmet ise, Ğurs Vadisi'ne gelip ilk evi inşa ederek, Erdem (Meşkina) Köyü'nü kurar. Köyü kuran Ahmet'in günümüzdeki torunları, Ahmede Şeho'lar olarak bilinmekle beraber, köy yerinden ayrılmışlardır.

  Erdem köyü ile ilgili meraklarımızın finalini çok farklı bir hikaye ile tamamlamak, bizler için bir sürpriz olmuştu…       

MEHMET BEDİ DEMİR / MARDİN LİFE